Amerik

Amerik

Amerik om Man kuiv pala. Se kogoneb kahtes kontinentaspäi — Pohjoižamerik da Suviamerik. Lähižed sared Grenlandanke mülüdas sihe mugažo. Mirun palan toine nimituz om Uz' mail'm.

Ühthižed andmused

Pind — 42,55 millionad km², se om 4,5 procentad penemb mi Azii. Sijadase Päivlaskmaižes mapoliškos kogonalaz. Eläjiden lugu ületi 1 mlrd ristituid vodel 2016. Nimitadas eläjid amerikalaižikš. Niiden paginkeled oma ispanijan, anglijan, portugalijan, francijan i indejalaižiden keled.

Kaik om 35 valdkundad da 17 rippujad territorijad Amerikas kogonaz. Jagadas Pohjoižamerik-kontinentad koumeks sureks regionaks: Pohjoižamerik (Kanad, AÜV, Meksik), Keskuzamerik, Kariban basseinan mad. Erištadas Latiništ Amerikad (eläjad oma latinamerikalaižed), se om Meksik da kaik mi suvemb sidä.

Kaikiš surembad valdkundad pindan mödhe oma Kanad, AÜV, Brazilii, ristitišton mödhe — AÜV, Brazilii, Meksik.

Istorii

Pohjoižamerikan da Suviamerikan kontinentad ühtištuiba kahesa millionad vozid tagaz Panaman rajonas.

Amerik om elänzoittud ristituil 15..24 tuhad vozid tagaz, hö tuliba Sibirin suvespäi Aläskan kal't pidust' Tünen valdmeren randištod. Ezmäine populäcii lugi 70..4000 ristitud, se eli Aläskal hätken aigan, sid' äikerdoičihe i leviganzi kaikedme Amerikadme läz 15 tuhad vozid tagaz. Paleoeskimosad tuliba Amerikan pohjoižhe viž tuhad vozid tagaz, nügüd'aigaižed eskimosad elädas Amerikas üht tuhad vozid. Tetas kontaktoiš Skandinavijan eläjidenke meiden eras. Amerikan tetab avaiduz evropalaižiden täht vl 1492 vedi Amerikan igähižid rahvahid demografižennoks katastrofannoks, kucui evropalaižiden sirdandad Amerikan kolonijoihe i Afrikan eläjiden tulendad orjikš. 19. i 20. voz'sadoil Azijan eläjad ühtniba migracijha avaros mugažo.

Nimituz

Nimitihe Man palad Amerikaks, nägub, florentižen Amerigo Vespučči-matkadajan nimen mödhe. Risttihe händast Pühän Emerikan oiktastuseks.

Toižen ezimeletusen mödhe, Amerik sai ičeze nimitust elokahan bristolilaižen Ričard Amerike-torgovanan kanzannimen mödhe, hän rahoiti Džon Kabotan tošt transatlantišt ekspedicijad. Kabot saihe Labradoran randhasai vl 1497 (kahtes vodes aigemba mi Vespučči) i nimiti avaitud evropalaižile maid ekspedicijan päižen sponsoran oiktastuseks.

Homaičendad

	Man kuivad palad da kontinentad
	Afrik Antarktid Azii Avstralii Evrop Pohjoižamerik Suviamerik Afroevrazii Amerik Evrazii Valdmerimad