Nändom

Nändom
Няндома

Lidnanznam
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2023)	18,146 ristitud
Pind	21 km²
Telefonkod	+7−81 838-xx-xxx
Avtokod	29
Aigvö	UTC+3 (MSK+0)

Nändom (ven.: Ня́ндома) om Venäman lidn Arhangel'skan agjan suvipäivlaskmas. Se om Nändoman ümbrikon (edel vn 2022 kezakud — rajonan) administrativine keskuz (vspäi 1929) da üks'jäine lidn.

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud vl 1895 kuti Nändom-raudtestancii «Vologd — Arhangel'sk»-raudtekeskustal, om nimitadud lähižen jogen mödhe. Vl 1910 sur' lämoipalo tegihe raudtestancijan žilos. Vl 1923 ühtištadihe raudtestancijad lähiženke Šenkurskii-žilonke da nimitadihe Nändom-žiloks. Vn 1939 19. päiväl sügüz'kud anttihe radnikžilole lidnan statusad.

Vhesai 1917 Nändom mülüi Oloncan gubernijan Kargopolin makundha, vozil 1917−1929 mülüi Vologdan gubernijha.

Nändoman ižandusen päsarakod oma raudtetransportan kävutand i kohenduz, mecan ümbriradmine.

Geografijan andmused

Lidn sijadase ühtennimižen jogen randpolel (Änižjogen bassein), Nändoman ülüden pohjoižel, 220 m ü.m.t. keskmäižel korktusel.

Matkad Arhangel'skhasai om 342 km pohjoižhe. Lähembaine lidn om Kargopol' 69 km päivlaskmha orhal vai 83 km avtotedme.

Klimat om ven kontinentaline. Voden keskmäine lämuz om +1,3 C°, kezakun-elokun +13,3..+16,1 C°, tal'vkun-uhokun −10,6..−13,4 C°. Ekstremumad oma −43,0 C° (tal'vku) i +33,2 C° (kezaku, heinku). Kezaaigan minimum om −3,7 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +8,0 C° (tal'vku). Ei voi panda halad heinkus vaiše (minimum +0,1 C°). Paneb sadegid 699 mm vodes, enamba kaiked elokus-sügüz'kus (80..89 mm kus), vähemba tal'vkus-sulakus (38..46 mm kus). Il'man keskmäine vozne relätivine nepsuz om 79,2 %.

Tobmuz

Vll 2006−2022 lidn oli municipaližen «Nändomskoje»-ühtnikan (lidnankundan) keskuseks. Kaik 18 eländpunktad mülüiba lidnankundha Nändoman ližaks: koume pen't žilod, kaks' mecžilod, koume raudtestancijad, kahesa küläd, raudtesarak da lebun kodi. Lidnankundan pind oli 2501,16 km².

Lidnankundan tobmuden pämez' oli Viktor Konovalov (kezaku 2016—).

Eläjad

Vl 1959 lidnan eläjiden lugu oli 21 668 ristitud. Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 22 356 ristitud (rajonan koume nelländest), lidnankundan — 23 878 ristitud, vn 2021 lidnan — 18 473 ristitud. Vl 2017 kaik 20 143 ristitud elihe lidnas i 21 409 ristitud kaikes lidnankundas. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 25 400 lidnalašt vl 1992 i 26 200 ristitud vl 1998.

Rahvahad (lidnan eläjad, enamba 0,4 % vl 2021): venälaižed — 96,3 %, ukrainalaižed — 0,4 %, toižed rahvahad — 1,3 %, rahvahuden ozutandata — 2,0 %.

Ortodoksižen hristanuskondan koume pühäpertid oma avaitud lidnas: phh. Zosima i Savvatii Solohkalaižiden jumalanpert' (letihe vll 1901−1902), Petrogradan Veniamin-mitropolitan jumalanpert' (om sätud 1990-nzil vozil toižin saudud pertiš), časoun' (om saudud 2000-nzil vozil).

Lapsiden opendusen aluzkundad oma üks'toštkümne nimitadud i nomeruidud päivkodid (nomer 1..11), nell' keskškolad (nomer 2, 3, 4, 7), ehtškol (nomer 5), lapsiden opendusen specialine aluzkund, armahtamatomiden lapsiden kodi, rajonan ližaopendusen keskuz (ende lapsiden da norišton sädamižen pert'), čomamahtoiden škol, Nändoman sportškol. Professionaližen opendusen aluzkundad oma Nändoman raudtetransportan kolledž i medicinine škol sen kolledžan palaks.

Transport

Ühtennimine Nändom-raudtestancii radab «Konoš — Arhangel'sk»-keskustal. Kaks' Pohjoižen raudten sured depod oma saudud lidnas.

«Dolmatovo (läz M8) — Kargopol' — Pudož»-avtote (Р2) läbitab lidnad päivnouzmaspäi suvipäivlaskmha.

Galerei

• 
  Puine pertišt Redukun 60 vot-irdal (2019)
• 
  Puruvedim muštnikaks (2009)
• 
  Nändom-päraudtestancijan sauvuz vl 2009

Irdkosketused

• Lidnan da sen ümbrikon tobmuden sait (nyandoma.gosuslugi.ru). (ven.)
• Kodirandantedištandan «Dom Näna»-muzejan sait (domnyana.ru, «Nänan pert'»). (ven.)