Jelec

Jelec
Елец
Lidnanznam;	Flag;
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2019-01-01)	103,177 ristitud
Pind	71 km²
Pämez'	Jevgenii Borovskih; (reduku 2019—)
Telefonkod	+7−47 467-xx-xxx
Avtokod	48
Aigvö	UTC+3 (MSK+0)

Jelec (ven.: Еле́ц) om Venäman lidn, lidnümbrik da transporttesol'm Lipeckan agjan päivlaskmas. Se om agjan kahtenz' lidn eläjiden lugun mödhe, mugažo Jelecan rajonan administrativižeks keskuseks, ei mülü sihe. Om «sodahoštusen lidn»-arvonke vn 2007 redukuspäi.

Istorii

Eländpunkt mainitase ezmäižen kerdan Nikonan aigkirjas vl 1146 i vl 1147 kuti Jelec-lidn, ruhtinased ajelihe sen kal't. Kalaidajad heimod paniba lidnad mantazole vl 1395, rikoiba Jelecan ruhtinast vl 1414 i eläjad oliba pagenuded Räzanin maihe.

Jelecan aluz om pandud tošti vl 1591 kuti lidnuz Födor I Čudokaz-carin käskön mödhe. Heittihe lidnust vn 1769 suren lämoipalon jäl'ghe. Jelec sai makundan lidnan oficiališt statusad vn 1778 5 (16). sügüz'kud Jekaterina II-imperatornaižen käskön mödhe. Ezmäine raudte tuli lidnha Uzlovai-stancijaspäi vl 1874, saudihe vedimdepod. Toižen mail'man sodan aigan lidn oli okkupiruidud nacistoil (3.-9. tal'vku 1941, päzutihe täuzin vl 1942). Ühtištuihe äi lähižid žiloid lidnanke sen levigandusen aigan.

Jelec šingotase mouckiven samižel lidnanno (nell' kar'jerad), mašinansauvomižen tegimil (gidrocilindrad, pompad), järedal himižel tegimel (elektrojoksmusen himižed purtked i akkumulätorbatarejad tegimišton da armijan täht, irdaližed pidatimed, elektrodad), torguindmebelin pästandal, sömtegimištol (sahartegim), kružavan pramozlal i tabakfabrikal.

Geografijan andmused

Lidn sijadase rajonan pohjoižpalas, Hered Sosn-jogen molembil randoil (ven.: Быстрая Сосна 296 km pitte, Donan oiged ližajogi). Oiged rand om 140 m ü.m.t. keskmäižel korktusel, hura rand — 220 m ü.m.t. keskkorktusel. Jel'čik-jogi (ven.: Ельчик 26 km pitte, ende Елец) lankteb Heredha Sosnaha huralpäi lidnan territorijal. Matkad Lipeckhasai om 75 km päivnouzmha orhal, 85 km avtotel vai 80 km raudtel. Toižed lähembaižed lidnad oma Zadonsk 38 km suvipäivnouzmha orhal vai 43 km avtotedme, i Jefremov (Tulan agj) 64 km pohjoižhe-lodeheze orhal, 72 km avtotedme vai 83 km raudtedme. «Don»-avtote (M4-trass) ümbärdab lidnad pohjoižpäivnouzmaspäi, edel 2011. vot läbiti. Jelec-raudtestancii radab lidnan suves vspäi 1868, Hered Sosn-jogen oiktal randal. Stancii om raudtesol'meks vspäi 1933, se om elektrificiruidud vl 1990, sortiruindstancii om olmas.

Jelec om lidnümbrikon üks'jäine eländpunkt. Lidnümbrikon pind — 71 km².

Eläjad

Vl 1897 ristitišt oli 46 956 eläjad, vl 1939 — 50 891 eläjad. Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 108 404 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 117..122 tuhad eläjid vll 1986−2001 (122 tuh. rist. vl 1997). Ortodoksižen hristanuskondan ph. Stroican mez'jumalankodi^[1], Jumalanmaman «Znam»-jumalaižen naižjumalankodi, Sündun Voznesenjan päjumalanpert', kahesatoštkümne jumalanpertid i kümne časounäd oma olmas lidnas.

Rahvahad (2010): venälaižed — 97,4%, toižed rahvahad — 2,6%.

Professionaližen opendusen aluzkundad oma Jelecan čomamahtoiden i medicinine kolledžad, raudteiden i tegimištoliž-ekonomine tehnikumad, Jelecan valdkundaline universitet Ivan Buninan nimed^[2], üläopendusen aluzkundoiden nell' filialad.