Keiptaun

Keiptaun
Cape Town (angl.)
Kaapstad (afr.)
iKapa (kos.)
Lidnanznam;	Flag;
Valdkund	Suviafrikan Tazovaldkund
Eläjiden lugu (2022)	3,776,313 ristitud
Pind	2,461 km²
Pämez'	Džordin Hill-L'juis; (kül'mku 2021—,; Geordin Hill-Lewis)
Telefonkod	+27−21
Aigvö	UTC+2

Keiptaun (angl.: Cape Town, afrik.: Kaapstad [ˈkɑːpstat], kos.: iKapa [íkáːpa], sesoto: Motse Kapa) om lidn Suviafrikan Tazovaldkundan suvipäivlaskmas. Se om Päivlaskmaižen Kapan provincijan administrativine keskuz, valdkundan kahtenz' lidn eläjiden lugun mödhe.

Suviafrikan Tazovaldkundan parlament i ohjastusen erased aluzkundad sijadasoiš Keiptaunas.

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud vl 1652 alamalaižen Jan van Ribek:an ekspedicijal kuti lidn da port Atlantižen valdmeren randal Hüvän Toivon nemenno varatoitamha laivoid söndtavaroil. Oli Kapan kolonijan (1795−1910) pälidnaks. Lidnan municipalitet om sätud vl 1839. Ezmäine raudtekeskust om saudud lidnas vl 1859, raudteverk šingotihe teravas Kapan kolonijas 1870-nzil vozil. Keiptaunan znamoičend poleni Suecan kanalan avaidusenke vl 1869, no almazoiden löudmine vl 1867 i vn 1886 kuldsäruläžund ližazi immigrantoiden lugud. Johannesburgan i Pretorijan rajon dominiruib valdkundas 20. voz'sadan augotišespäi.

Keiptaun šingotase finansižil holitišil, torguindal, sauvondal, sömiden da jomiden pästandal. Lidnan vozne saliž oli 78,7 mlrd US$ vl 2011, ühtele hengele — 19,656 US$.

Geografijan andmused

Lidn sijadase mererandal, 0..1087 m ü.m.t. korktusil (Laudanvuitte mägi). Enamba 70 mägenpäd enamba mi 300 metrad kortte seištas lidnas.

Klimat om subtropine Keskmeren toižendan, päivoikaz vodes läbi. Voden keskmäine lämuz om +17,3 C°, tal'vkun-keväz'kun +20,5..+21,9 C°, kezakun-elokun +12,7..+13,2 C°. Ekstremumad oma −1,3 C° (kezaku, heinku) i +45,2 C° (viluku). Kezaaigan minimum om +6,2 C° (tal'vku), tal'vaigan maksimum om +32,0 C° (eloku). Voib panda halad kezakus-elokus vaiše. Il'man lämuz voib ülitada +28 C° miččel taht kul. Paneb sadegid 493 mm vodes, enamba semendkus-elokus (61..92 mm kus), vähemba tal'vkus-keväz'kus (9..13 mm kus). Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 71..74 % röunoiš redukus-keväz'kus, 77..81 % sulakus-sügüz'kus.

Eläjad

Vl 1901 kaik 171 tuh. ristituid elihe lidnas. Vl 2011 lidnan eläjiden lugu oli 3 740 025 ristitud ezilidnoidenke. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd' i om kaikenaigaine vspäi 2018, sen ližaduz röunatase SIDS:an pošaval i reskveden mairhel (25 litrad päiveses ühtele hengele vl 2018).

Ristitišt om erazvuitte augotižlibundan mödhe: orjiden jäl'gelaižed (Malaizii, Indonezii, Madagaskar), sijaližed afrikalaižed, vaugedverižed (Alamad, Germanii, Portugalii). Keiptaun om afrikaans-kelen kodima.

Edeližed lidnan pämehed (merad) oma Deniel Plato (Daniel Plato, kül'mku 2018— reduku 2021, semendku 2009 — semendku 2011), Patrisija de Lill' (Patricia de Lille, kezaku 2011 — reduku 2018).

Transport

Avtobusad da taksid oma kundaližeks transportaks. Järed meriport radab lidnas.

Keiptaunan rahvahidenkeskeine lendimport^[1]^[2] (CPT / FACT, 10,7 mln passažiroid vll 2017 sulaku — 2018 keväz'ku) om kahtenz' surtte SAT:as. Se sijadase 22 kilometras päivnouzmpolehe lidnan keskusespäi, oigendab reisid Pohjoižamerikan, Evropan da Azijan verhiže maihe, man irdpolele da südäimehe.