Pevek

Pevek
Певек (ven.)
Пээкин (čuk.)
	Lidnanznam;
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2017)	4,547 ristitud
Pind	60,32 km²
Pämez'	Nikolai Levanov; (2016—)
Telefonkod	+7−42 737-xx-xxx
Avtokod	87
Aigvö	UTC+12 (MSK+9)

Lidnan kart (2020)

Певек (ven.: Певек, čukč.: Пээкин / Пээк) om Venäman lidn da lidnümbrik Čukotkan avtonomižen ümbrikon pohjoižes.

Istorii[redaktiruida | redaktiruida purde]

Eländpunktan aluz om pandud vl 1933 kuti port Pohjoižel meritel da žilo samha tinad. Möhemba löuzihe tinan toižid sijid i kuldan sijid. Kätihe žilod lidnanvuiččeks peitkäskusen mödhe vl 1951. Lidnanvuitte žilo sai lidnan statusad vn 1967 6. päiväl sulakud.

Vspäi 2016 (1. viluku) enččen Čaunan rajonan kundad da kundoidenkeskeine territorii mülüdas Pevekan lidnümbrikho.

Geografijan andmused[redaktiruida | redaktiruida purde]

Lidn sijadase lidnümbrikon pohjoižes, ühtennimižen sal'men päivnouzmaižel randal, Jävaldmeren Päivnouzmaižen Sibirin meren suvirandal. Sal'm ühtenzoitab merod sen Čaunan lahtenke. Matkad Anadirihesai om 640 km suvipäivnouzmha.

Klimat om meren subarktine. Voden keskmäine lämuz om −9,5 C°. Kova suvitullei mägipautkilpäi («fön») voib puhuškata äkkid, se lujeneb 40 metrad sekundpigudehesai ühtes časus i voib puhuda severz'-se päivesid.

Nell' elanzoittud küläd (1 053 rist. vl 2015) da 7 tactud eländpunktad mülüdas lidnümbrikho Pevekan ližaks. Lidnümbrikon pind om 58 100 km², ristitišt — 5 551 eläjad (vl 2017).

Eläjad da ekologii[redaktiruida | redaktiruida purde]

Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 4 162 ristitud. Kaikiš suremb ristitišt oli 12 815 eläjad vl 1989. Ristitišt poleni tinkaivuziden sauptamižen jäl'ghe.

Ortodoksižen hristanuskondan pühäpert' om lidnas — Pühän Jumalanmaman Uspenijan pühäpert' (vspäi 1994).

Vozil 1949−1957 türmatud ristituiden kolonii sijazihe lidnas. Uranfabrik oli lidnas, 1950-nzil vozil sauptihe sidä. Sen jändusiden varažom om avoin taivhale, sijadase 18 km päivnouzmha lidnaspäi.

Ižanduz da transport[redaktiruida | redaktiruida purde]

Čaunan LEK vl 2004

Lihamaidkombinat radab lidnas, geotedištelendan edheotand, kuldan samižen koume edheotandad, avtotesauvondan kompanii, meteostancii i «Vrangelän sar'»-kel'dtahon administracii. Čaunan LEK lämbitab lidnad da varatoitab sidä elektroenergijal, planiruidas udištada sidä täuzin vspäi 2026. Ujui atomine lämuzelektrostancii radab lidnanno vspäi 2020, se vajehtaškandeb Bilibinon AES:ad aigan mändes.

Civiline «Pevek»-lendimport (ПЕВ/PWE) sijadase Apapel'gino-žilos (čukč.: Апывэлгын) kaikenaigaižeta ristitištota, 15 kilometras pohjoižpäivnouzmha lidnaspäi. Sišpäi tehtas reisid Moskvha, Magadanha da Čukotkadme. Sen ližaks, se om varalendimport rahvahidenkeskeižiden reisiden täht Pohjoižes Amerikaspäi Azijan maihe.

Meriport sijadase lidnan randištol, se om federaliženke znamoičendanke, kävutase kezal kut sodamerivägiden štab Päivnouzmaižes Arktikas i kivihilen tomižen täht Jakutijaspäi Kitaihe. Sen valdmad oma vanhtunuded.