Anadir'

Anadir'
Анадырь (ven.)
Кагыргын (čukč.)
Lidnanznam;	Flag;
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2024)	13,043 ristitud
Pind	20 km²
Pämez'	Sergei Spicin; (reduku 2024—,; Сергей Спицын)
Telefonkod	+7−42 722-xx-xxx
Avtokod	87
Aigvö	UTC+12 (MSK+9)

Anadir' (ven.: Ана́дырь, čukč.: Кагыргын [kɑɣərˈɣən] «jogensu» vai Въэӈын «tulend», «su») om lidn, meriport da lidnümbrik Venäman pohjoižpäivnouzmas. Se om valdkundan kaikiš päivnouzmaižemb lidn, Čukotkan avtonomižen ümbrikon administrativine keskuz, mugažo Anadirin rajonan administrativižeks keskuseks (ei mülü sihe).

Etimologii

Pojav Anadirsk-nimituz mainitase 17. voz'sadan kesken lidnusel, Onandir' — čukačuiden jogel, om parallelid jukagiran enu-en / anu-an / anu-on-sanantüvenke «jogi». Anadir'-jogen čukačun Йъаайваам-nimituz kändase «kajagiden jogi».

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud vl 1889 elänzoitmaha tahondad Venälaižen imperijan ohjastusen käskön mödhe. Edel 1923. vot žilon nimi oli Novomariinsk. Kätihe radnikžiloks vl 1934. Voden 1965 12. päiväl vilukud Anadir'-radnikžilo sai lidnan statusad.

Anadir' šingotase kalanümbriradajal tegimel, meriportal, Anadirin LEK i tulleielektrostancii ratas. Sadas kuldad da kivihil't lidnan ümbrištos. Pertišton tobj pala om saudud vajil.

Geografijan andmused

Lidnan sijaduz avtonomižes ümbrikos i valdkundas vn 2007 kartal

Lidn sijadase avtonomižen ümbrikon suvipäivnouzmas, ühtennimižen jogen oiktal randal, igähižen rougun zonas i röunmazonas. Jogi lankteb vilun Beringan meren Anadirin lahthe. Matkad Moskvhasai om 6192 km päivlaskmha orhal.

Klimat om subarktine meren. Voden keskmäine lämuz om –6,2 C°, kezakun-elokun +7,2..+12,1 C°, tal'vkun-keväz'kun −18,4..−22,1 C°. Heinkun lämuz voib vajehtadas lujas vozidme. Ekstremumad oma −46,8 C° (viluku) i +30,0 C° (heinku). Kezaaigan minimum om −7,6 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +5,8 C° (viluku). Voib panda halad miččel taht kul (heinkun minimum om −1,2 C°). Paneb sadegid 385 mm vodes, enamba vilukus-keväz'kus (38..44 mm kus) i elokus (45 mm), vähemba keväz'kus-semendkus (13..23 mm kus). Il'man vozne keskmäine nepsuz om 82 %. Kezaaigan meriveden pindan lämuz sase +10 Cel'sijan gradushasai, sumeged oma paksud.

Tobmuz

Tavaivaam-žilo (396 rist. vl 2021) mülüb lidnümbrikho mugažo (488 rist. vl 2017). Lidnümbrikon pind om 60,34 nellikkilometrad.

Lidnümbrikon tobmuden pämez' om Administracijan pämez' (mer). Edeližed merad oma Leonid Nikolaev (semendku 2019 — reduku 2024), Il'ja Davidenko (2014 — sulaku 2019). Lidnümbrikon Deputatoiden nevondkundan ezimez' om Viktor Tühtii vn 2009 sulakuspäi.

Eläjad

Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 13 045 ristitud, vn 2021 — 13 202 ristitud. Kaik 15 468 eläjad oli lidnas vl 2017. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 17 094 eläjad vl 1989.

Ortodoksižen hristanuskondan kuz' pühäpertid^[1] oma saudud lidnas: Pühän Eläban Eziauguižen Stroican kafedraline päjumalanpert' (letihe vll 2003−2005), Spasan Tožetamižen jumalanpert' i nell' časounäd.

Lapsiden opendusen aluzkundad oma viž nimitadud päivkodid (niiden kesken ühtes om kaht korpusad i üks' sijadase Tavaivaam-žilos), aluzškol nomer 1, keskškol nomer 1, lidnümbrikon lapsiden da norišton sädamižen pert'kulu, lidnümbrikon čomamahtoiden škol, avtonomižen ümbrikon sportškol. Lidnan professionaližen opendusen aluzkundad oma Čukotkan äiprofil'ne kolledž^[2], Pohjoižpäivnouzmaižen federaližen universitetan (Jakutsk) filial, Čukotkan opendusen šingotesen da ližakvalifikacijan institut.

Transport

Harvad avtobusad oma kundaližeks transportaks lidnas (koume maršrutad) da sen ümbrištos.

Anadirin rahvahidenkeskeine soda- da civiline Ugol'nii-lendimport Jurii Ritheu-kirjutajan nimed (АНЫ / DYR / UHMA, 110 tuh. passažiroid vl 2021) sijadase 23 kilometras lidnaspäi tal'vtedme Kivihil'varad-žilos, limanan vastrandal. Kezaaigan sadas lidnaspäi sihesai punolendimil i motorvenehil. Tehtas reisid Habarovskha, Vladivostokha i Moskvha, mugažo Čukotkadme (17 oigenduzsijad).

Galerei

Lidnan pertišton lähine nägu (2004)
Pühän Eläban Eziauguižen Stroican kafedraline päjumalanpert', vn 2013 nägu
Spasan Toižetamižen jumalanpert', vn 2004 nägu
Anadirin meriport vl 2011
Rul'titeginan ird Anadiriš (2004)
Lapsiden da norišton sädamižen pert'kulu (2004)
Ugol'nii-lendimport vl 2006
Jäte limanadme, 27. sulaku 2011

Tetabad sündnuded

Vadim Dopkünas (sünd. 1940) — Vaugedvenäman teatranmez'.

Homaičendad

Irdkosketused

Anadir'-lidnümbrikon oficialine informacine resurs (novomariinsk.ru). (ven.)

Anadir' Vikiaitas

	Čukotkan avtonomižen ümbrikon lidnad
	Anadir' \| Bilibino \| Pevek

	Venälaižen Federacijan subjektoiden pälidnad
	Abakan \| Alauz'lidn \| Anadir' \| Arhangel'sk \| Astrahan' \| Barnaul \| Belgorod \| Birobidžan \| Blagoveščensk \| Bränsk \| Čeboksarad \| Čeläbinsk \| Čerkessk \| Čit \| Elist \| Gatčin \| Gorno-Altaisk \| Groznii \| Habarovsk \| Hanti-Mansiisk \| Irkutsk \| Iževsk \| Ivanovo \| Jakutsk \| Jaroslavl' \| Jekaterinburg \| Joškar-Ol \| Kaliningrad \| Kalug \| Kazan' \| Kemerovo \| Kirov \| Kizil \| Kostrom \| Krasnodar \| Krasnogorsk \| Krasnojarsk \| Kurgan \| Kursk \| Lipeck \| Magadan \| Magas \| Mahačkal \| Maikop \| Moskv \| Murmansk \| Nal'čik \| Nar'jan Mar \| Novosibirsk \| Omsk \| Orel \| Orenburg \| Penz \| Perm' \| Petropavlovsk Kamčatkal \| Petroskoi \| Piter \| Pskov \| Rostov Donal \| Räzan' \| Salehard \| Samar \| Saransk \| Saratov \| Siktivkar \| Simferopol' (de fakto) \| Sevastopol' (de fakto) \| Smolensk \| Stavropol' \| Sur' Uz'lidn \| Suvisahalinsk \| Tambov \| Tomsk \| Tul \| Tver' \| Tümen' \| Uf \| Ulan Ude \| Ul'janovsk \| Vladikavkaz \| Vladimir \| Vladivostok \| Volgograd \| Vologd \| Voronež

[1] Anadirin pühäpertid sobory.ru-saital. (ven.)

[2] Čukotkan äiprofil'žen kolledžan sait (college.anadyr.ru). (ven.)

[1]

[2]