Kizil

Kizil
Кызыл (ven. i tuv.)

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2021)	120,067 ristitud
Pind	97,41 km²
Pämez'	Karim Bailak-oolovič Sagaan-ool (kül'mku 2018—)
Telefonkod	+7−39 422-xx-xxx
Avtokod	17
Aigvö	UTC+7 (MSK+4)

Sil sanal voib olda toižid znamoičendoid; miše nähta niid, tulgat tänna.

Kizil (ven. i tuv.: Кызыл) om lidn da lidnümbrik Venäman Sibirin suves. Se om Tuvan Tazovaldkundan pälidn da kaikiš suremb lidn.

Mongolijan generaline konsuluz sijadase lidnas.

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud venämalaižil vl 1914 kuti Belocarsk-žilo. Vozil 1918−1926 oli sanu Hem-Beldir-nimed, vspäi 1926 om olmas nügüdläiženke nimenke (tuv. Kizil znamoičeb «rusked»). Vspäi 1944 oli mülünu NSTÜ:he VNFST:n Tuvan avtonomižen agjan pälidnaks.

Geografii

Lidn sijadase tazovaldkundan keskuses, Tuvan katl'uses, 630 m korktusel valdmeren pindan päl. Kaks' joged ühthejokstas lidnan rounoiš: Sur' Jenisei (tuv.: Бии-Хем) da Pen' Jenisei (tuv.: Каа-Хем, Кызыл-Хем). Se om Jenisein joginišk (tuv.: Улуг-Хем). Lähembaižed järedad lidnad oma Minusinsk, Abakan da Černogorsk 390 km lodeheze avtotedme, lähembaine raudtestancii om Minusinskas.

Klimat om terav kontinentaline kuiv. Tal'vel ei olele sulasäd, paneb 10..20 sm lunt. Voib olda pölütorokoid da kovid tulleid semendkus-heinkus. Voden keskmäine lämuz om –0,7 C°, lidnan klimat om tazostadud Edahaižhe Pohjoižhe. Paneb sadegid 236 mm, enamba kezal (137 mm, 33..56 mm kuidme).

Kizil om lidnümbrikon üks'jäine eländpunkt. Lidnümbrikon pind — 200,37 km².

Eläjad

Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 109 918 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd' (vl 2021). Tazovaldkundan koumandez eläb Kizilas.

Rahvahad (2010): tuvalaižed — 68,1%, venälaižed — 28,4%, toižed rahvahad — 3,5%.

Edeline lidnan pämez' om Vladislav Hovalig (eloku 2008 — reduku 2018).

Ižanduz da transport

Om kaivuztegimišton edheotandoid lidnan ümbrištos.

Avtobusad da taksid oma kundaližeks transportaks lidnas. Avtobusad da jogitransport ühtenzoittas lidnad kaikidenke rajonkeskusidenke. Projektiruidas raudted, linneb Krasnojarskan randan Kuragino-žilospäi.

Regionaline civiline Kizil-lendimport (KYZ / КЫЫ) sijadase lidnan suves, 6 km suvipäivlaskmha lidnan keskusespäi. Tehtas regularižid reisid Irkutskha, Krasnojarskha da Novosibirskha, mugažo Tuvan Tazovaldkundan eländpunktoihe.

Galerei

• 

  Tazovaldkundan parlamentan i Kizil-lidnan tobmuden aluzkundoiden sauvuz (2016)

• 

  Tuvan Tazovaldkundan Arbitražine käskuzkund (2010)

• 

  «Cečenlig»-pühäpert' (buddizm), vn 2014 nägu

• 

  Sündun Eläbzdusen kafedraline päjumalanpert' (ortodoksine hristanuskond), vn 2017 nägu

• 

  Erižtazoristte «Jenisei»-avtotel (R257) vl 2004

• 

  Tuvan valdkundaline universitet (2015)

• 

  Tuvan nacionaline muzikaline dramteatr V. Kok-oolan nimed Arat-torgul i Tuvan Tazovaldkundan päivän oigenduz (2017)

• 

  Sportkompleks Jariginan nimed (2013)

• 

  «Azimut»-adivpert' vl 2018

• 

  Kizil-lendimportan sauvuz vl 2014

Irdkosketused

• Lidnan sijaližen ičeohjastusen aluzkundoiden oficialine portal (mkyzyl.ru). (ven.)