Siktivkar

Siktivkar
Сыктывкар (ven. i komi)
Lidnanznam;	Flag;
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2023)	220,042 ristitud
Pind	152 km²
Pämez'	Vladimir Goldin; (eloku 2022—)
Telefonkod	+7−8212-xxx-xxx
Avtokod	11, 111
Aigvö	UTC+3 (MSK+0)

Siktivkar (komi: Сыктывкар, ven.: Сыктывкар [sɨktɨfˈkar], znamoičeb «Sisol-lidn», «lidn Sisol-jogen randal» komin kelel) om Venäman lidn valdkundan lodehes. Se om Komin Tazovaldkundan pälidn da kaikiš suremb lidn, Siktivkaran lidnümbrikon administrativine keskuz.

Istorii[vajehta | vajehtada lähte]

Eländpunkt mainitase ezmäižen kerdan kuti Permevelisk vl 1570 Orteliusan atlasas. Vl 1586 jumalankodikundan tulendan Ust'-Sisol-keskuz jumalankodinke mainitase Jarenskan aigkirjas, lähižidenke nimitadud tanhidenke ühtes. Vl 1780 volost' sai lidnan statusad, nimitihe lidnad Ust'-Sisol'sk:aks (ven.: Усть-Сысольск). Vozil 1796−1918 oli Vologdan gubernijan makundan keskuseks.

Vl 1930 udesnimitihe lidnad nügüdläižikš VCIK:an käskön mödhe, anttihe nimi komin kelel lidnan 150-voččen jubilejan oiktastuseks. Vspäi 1936 (5. tal'vku) Siktivkar om vaiše sätud Komin Tazovaldkundan pälidnaks.

Siktivkaran ižandusen päsarakod oma mecan ümbriradmine, cellüloz-bumagaine sarak, sauvondmaterialiden pästand, sömtegimišt.

Geografijan andmused[vajehta | vajehtada lähte]

Siktivkar seižub soiden da mecoiden keskes. Lidn sijadase tazovaldkundan suvipäivlaskmas, Sisolan (komi: Сыктыв / Сыктыл, ven.: Сысола) lanktendan sijas Vičegd-jogehe (huralpäi), Sisolan hural randal tobjimalaz i Vičegdan hural randal. Lidnan keskuz seižub 172 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Matkad Moskvhasai om 1003 km suvipäivlaskmha orhal, 1331 km avtotedme (Kirovan kal't). Lähembaine lidn om Mikun' 96 km lodeheze raudtedme vai 108 km avtol.

Klimat om ven kontinentaline. Voden keskmäine lämuz om +1,3 C°, kezakun-elokun +14..+17 C°, tal'vkun-uhokun −12..−14 C°. Voib panda halad heinkus. Ekstremumad oma −46,6 C° i +35,3 C°. Paneb sadegid 621 mm vodes, enamba kezakus-elokus (73..75 mm kus), vähemba uhokus-sulakus (31..33 mm kus).

Siktivkaran Ežvan rajon om ičeze administracijanke, märitud röunanke. Toižed rajonad oma lidnanlaptoikš, ned oma oficialižetomad, märitud röunoid niil ei ole. Ližaks, koume lidnanvuittušt žilod da koume muite žilod mülüdas Siktivkaran lidnümbrikho. Siktivdinan rajon ümbärdab lidnümbrikod.

Eläjad[vajehta | vajehtada lähte]

Vl 1967 lidnan ristitišt oli 102 tuhad eläjid. Vl 2010 lidnan eläjiden lugu oli 235 006 ristitud, lidnümbrikon — 250 874 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 245 083 eläjad vl 2018.

Rahvahad (lidnümbrik, enamba 0,4 % vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe^[1]): venälaižed — 63,0 %, komilaižed — 24,7 %, ukrainalaižed — 2,6 %, saksalaižed — 0,8 %, vaugedvenälaižed — 0,8 %, totarlaižed — 0,5 %, azerbaidžanlaižed — 0,5 %, čuvašalaižed — 0,4 %, toižed rahvahad — 2,3 %, rahvahuden ozutandata — 4,4 %.

Ortodoksižen hristanuskondan ühesatoštkümne pühäpertid oma saudud lidnas: ph. Stefan Permilaižen kafedraline päjumalanpert' (nügüdläine om saudud vll 1996−2001), Sündun Voznesenjan päjumalanpert' (letihe vll 1811−1822), phh. Petran da Pavlan päjumalanpert' (om sauvomas vspäi 2013), ühesa jumalanpertid, kodijumalanpert' enččes hengeližes školas, kuz' časounäd. Niiden ližaks kümne jumalanpertid, koume loičendpertid i koume časounäd^[2] oma Ežvas da lidnümbrikon toižiš eländpunktoiš. Baptizman Hristan-päzutajan pühäpert' om avaitud lidnas.

Professionaližen opendusen aluzkundad oma Siktivkaran servisan da sidon^[3], gumanitariž-pedagogine^[4] i torguimiž-ekonomine kolledžad, mectehnine^[5] i avtomehanine tehnikumad. Üläopendusen aluzkundad oma Siktivkaran valdkundaline universitet Pitirim Sorokinan nimed^[6] (alusenpanend 1972, mülütihe Komin pedinstitutad sihe vl 2014), Siktivkaran mecinstitut^[7] (vspäi 1952, Piterin valdkundaližen mectehnižen universitetan filial), toižiden lidnoiden üläopendusen aluzkundoiden severz'-se filialoid (Moskv, Piter).

Lidnümbrikon tobmuden pämez' om sen Administracijan pämez'. Edeližed municipalitetan pämehed oma Natal'ja Hozäinova (heinku 2019 — eloku 2022), Valerii Kozlov (keväz'ku 2017 — heinku 2019).

Transport[vajehta | vajehtada lähte]

Avtobusad, taksid da ehtatimed (kezal) oma kundaližeks transportaks lidnas. Raudte tuli lidnha vl 1961. Avtobusad da lendimed ühtenzoittas Siktivkarad makundoiden keskusidenke da federacijan lahižiden subjektoiden pälidnoidenke.

Rahvahidenkeskeine civiline Siktivkar-lendimport Pötr Istominan nimed^[8] (SCW / UUYY / СЫВ, 550 tuh. passažiroid vl 2019) sijadase kahtes kilometras päivnouzmha lidnan keskusespäi. Sišpäi tehtas reisid Venämadme i sen paloin Komin Tazovaldkundan lidnoidme, Bakuhu, om čarterreisid Keskmeren lebutahoiže.

Galerei[vajehta | vajehtada lähte]

Lidnan nevondkundan da administracijan pert' (2015)
Ph. Stefanan kafedraline päjumalanpert', vn 2020 nägu
Sündun Voznesenjan päjumalanpert', vn 2021 nägu
Hristan-päzutajan loičendpert' (baptizm), vn 2016 nägu
«Mondi Siktivkarskii LPK» vl 2007
Siktivkaran valdkundaline universitet (päkorpus, 2012)
Lidnan Akademine dramteatr (2012)
Komin Tazovaldkundan filarmonii (2018)
Siktivkar-lendimportan sauvuz, 2008
Siktivkar-päraudtestancijan sauvuz vl 2022

Homaičendad[vajehta | vajehtada lähte]

Irdkosketused[vajehta | vajehtada lähte]

	Komin Tazovaldkundan lidnad
	Int \| Jemv \| Mikun' \| Pečor \| Siktivkar \| Sosnogorsk \| Uht \| Usinsk \| Vorkut \| Vuktil

	Venälaižen Federacijan subjektoiden pälidnad
	Abakan \| Alauz'lidn \| Anadir' \| Arhangel'sk \| Astrahan' \| Barnaul \| Belgorod \| Birobidžan \| Blagoveščensk \| Bränsk \| Čeboksarad \| Čeläbinsk \| Čerkessk \| Čit \| Elist \| Gatčin \| Gorno-Altaisk \| Groznii \| Habarovsk \| Hanti-Mansiisk \| Irkutsk \| Iževsk \| Ivanovo \| Jakutsk \| Jaroslavl' \| Jekaterinburg \| Joškar-Ol \| Kaliningrad \| Kalug \| Kazan' \| Kemerovo \| Kirov \| Kizil \| Kostrom \| Krasnodar \| Krasnogorsk \| Krasnojarsk \| Kurgan \| Kursk \| Lipeck \| Magadan \| Magas \| Mahačkal \| Maikop \| Moskv \| Murmansk \| Nal'čik \| Nar'jan Mar \| Novosibirsk \| Omsk \| Orel \| Orenburg \| Penz \| Perm' \| Petropavlovsk Kamčatkal \| Petroskoi \| Piter \| Pskov \| Rostov Donal \| Räzan' \| Salehard \| Samar \| Saransk \| Saratov \| Siktivkar \| Simferopol' (de fakto) \| Sevastopol' (de fakto) \| Smolensk \| Stavropol' \| Sur' Uz'lidn \| Suvisahalinsk \| Tambov \| Tomsk \| Tul \| Tver' \| Tümen' \| Uf \| Ulan Ude \| Ul'janovsk \| Vladikavkaz \| Vladimir \| Vladivostok \| Volgograd \| Vologd \| Voronež

[1] Национальный состав и владение языками, гражданство (Rahvahaline mülükund da kel'mahtused, rahvahanikuz) //Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen lopmižed Komin Tazovaldkundas. — Komistat (komi.gks.ru). (ven.)

[2] Siktivkaran lidnümbrikon pühäpertid sobory.ru-saital. (ven.)

[3] Siktivkaran servisan da sidon kolledžan sait (sksis.rkomi.ru). (ven.)

[4] Siktivkaran gumanitariž-pedagogižen kolledžan sait (sgpk.org). (ven.)

[5] Siktivkaran mectehnižen tehnikuman sait (slt-online.ru). (ven.)

[6] Siktivkaran valdkundaližen universitetan sait (syktsu.ru). (ven.)

[7] Siktivkaran mecinstitutan sait (сли.рф). (ven.) (angl.)

[8] Siktivkar-lendimport komiaviatrans.ru-saital. (ven.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]