Salehard

Salehard
ven.: Салехард
nenec.: Сăля' харăд
hant. šuriš.: Пуӆңават
komi: Обдор

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2017)	48,507 ristitud
Pind	84,50 km²
Pämez'	Ivan Kononenko (uhoku 2012—)
Telefonkod	+7−34 922-xx-xxx
Avtokod	89
Aigvö	UTC+5 (MSK+2)

Salehard (ven. i tot.: Салехард, nenc.: Сăля' харăд «lidn nemel», hant.: Пуӆңават, komi: Обдор «Obin rand») om Venäman lidn da lidnümbrik valdkundan pohjoižes. Se om Jamalan Nenciden avtonomižen ümbrikon administrativine keskuz, ümbrikon koumanz' lidn eläjiden lugun mödhe. Om ümbärtud Uralanveren rajonan territorijal.

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud kozakoil vl 1595 kuti Obdoran lidnuz (ven.: Обдорский острог). Vl 1807 heittihe lidnusen seinid, i Obdorsk kändihe muite žiloks. Vl 1930 panihe žilod Jamalan Nenciden avtonomižen ümbrikon keskuseks. Udesnimihihe Salehardaks vl 1933, sai lidnan statusad vn 1938 27. päiväl kül'mkud.

Lidn šingotase kalakonservkombinatal, jogi- i merilaivišton bazaks i agrotehmižel, mugažo kuldansamižen i geologijan edheotandoiden päfaterad sijadasoiš Salehardas.

Geografijan andmused

Lidn sijadase Polui-jogen oiktal randal, läz Poluin ühthejoksmust Obinjogenke, 15 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Matkad Moskvhasai om 1940 km suvipäivlaskmha orhal vai 4200 km avtotedme Uden Urengoin kal't. Lähembaine Labitnangi-raudtestancii da lidn om Obin vastrandal, 16 kilometras Salehardaspäi orhal lodeheze, ühtenzoittas lidnanke ehtatimel kezaaigan i tal'vtel jädme. Pohjoižen nabapirdan pala om lidnanpirdan südäimes.

Voden keskmäine lämuz om −5,7 C°. Heinkun lämuz +15 C°, vilukun i uhokun — −23 C°. Paneb sadegid 450 mm vodes, enamba kezakus-elokus. Polärine päiv Salehardas vedase 31 päivest voden aigan, kezakun 7. päiväspäi heinkun 7. päivhäsai. Sen aigan päiväižen üläpala ei laskte taivhanröunan taga, i ei oleskele polärišt öd lidnas.

Pel'vož-žilo (287 rist. vl 2017) mülüb lidnümbrikho Salehardan ližaks. Lidnümbrikon pind — 1 017,68 km².

Eläjad

Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 42 544 ristitud, lidnümbrikon — 42 845 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd'. Ortodoksižen hristanuskondan Pedroin da Pauloin päjumalanpert' (om saudud vll 1883−1894), puine Jumalanmaman «Kaikiden gorähižiden ihastuz»-jumalaižen puine pühäpert' (2007), Aleksandr Nevalaižen jumalanpert' (2015) i Vladimiran časoun' (1994) oma olmas lidnas, järed Spasan Toižetamižen päjumalanpert' om sauvomas vspäi 2013. Sen ližaks, baptizman «Vefil'»-jumalanpert' radab, i islaman pühäpert' om saudud vl 2000.

Rahvahad (enamba 0,6% vl 2010): venälaižed — 61,3%, totarlaižed — 8,5%, ukrainalaižed — 5,8%, hantilaižed — 3,1%, nencalaižed — 2,8%, komi-ziränilaižed — 2,6%, kirgizlaižed — 1,0%, saksalaižed — 0,8%, vaugedvenälaižed — 0,7%, kumikad — 0,6%, čuvašalaižed — 0,6%, baškiralaižed — 0,6%, toižed rahvahad — 5,8%, rahvahuden ozutandata — 5,8%.

Jamalan polärine agroekonomine tehnikum i Jamalan äiprofil'ne kolledž oma professionaližen opendusen aluzkundoikš.

Galerei

• 

  Lidnan administracijan sauvuz (2013)

• 

  Obin i Uralmägiden nägu lidnaspäi

• 

  Phh. Pedroin da Pauloin päjumalanpert', vn 2012 nägu

• 

  Lidnan «Nurd-Kamal»-mečet', vn 2013 nägu

• 

  «Jamalneftegaz»-edheotandan päfater («LUKOIL»-kompanijan pala) vl 2015

• 

  «Jamal»-aviakompanijan päfater i «Ob'»-adivpert' vl 2015

• 

  Muzei da ozutelendkeskuz I. Šemanovskijan nimed (2015)

• 

  Čomamahtoiden škol

• 

  Nacionaline kirjišt Jamal-sildan Fakel-restorananke sildan härgan päl tagamal. Sild om saudud Šaitank-joges päliči

• 

  Ümbrikon rahvahiden kul'turoiden keskuz (ezimal) i ümbrikon administracijan sauvuz (vižžiruine, 2015)

• 

  Jogivaldmad (2013)

• 

  Salehard-lendimportan sauvused vl 2012

Irdkosketused

• Lidnan Duman oficialine sait (duma.salekhard.org). (ven.)
• Municipaližen «Salehard-lidn»-ühtnikan tobmuden oficialine portal (salekhard.org). (ven.)
• Salehardan lidnanznaman ümbrikirjutand heraldicum.ru-saital. (ven.)