Vesprem (lidn)

Vikipedii-späi
Vesprem
Veszprém
 Lidnanznam
 Flag
Valdkund Mad'jaranma
Eläjiden lugu (2019) 59,738 ristitud
Pind 126,9 km²
Vesprem Veszprém
Pämez' Djula Porga
(reduku 2010—,
Porga Gyula)
Telefonkod +36−88
Aigvö tal'vel UTC+1,
kezal UTC+2


Sil sanal voib olda toižid znamoičendoid; miše nähta niid, tulgat tänna.

Vesprem (mad'j.: Veszprém, saks.: Weißbrunn, sloven.: Belomost, slovak.: Vesprím) om lidn Mad'jaranman päivlaskmas. Se om ühtennimižen agjan pälidn.

Istorii[vajehta | vajehtada tekst]

Eländpunktan aluz om pandud zamkaks kall'on (kukhan) päl, frankalaižil ezimeletaden Karl I Sur'-kunigahan aigan (8.-9. voz'sadad) Bela III-ruhtinasen aigkirjan mödhe. Mad'jaralaižed tuliba regionha i sauvoiba lidnust Ištvan I Pühä-kunigahan aigan (10. i 11. voz'sadan röun). Vesprem kändihe ühteks ezmäižiš Mad'jaranman lidnoišpäi episkopkafedranke vl 1009. Lidnan episkopad vencaiba valdkundan kunigahiden akoid kunigaznaižikš. Avstrijan sodamehed mureniba lidnusen seinid vl 1706.

Vesprem šingotase mašinansauvomižen äjil edheotandoil (avtopalad, instrumentad), elektroladimišton pästandal medicinan täht, logistikan keskusil.

Geografijan andmused[vajehta | vajehtada tekst]

Lidn sijadase seičemel nimitadud kukhal, Šed-jogen randoil (mad'j.: Séd 70 km pitte), 15 kilometras lodeheze Balaton-järven randišton pohjoižagjaspäi. Matkad Budapešthasai om 110 km pohjoižpäivnouzmha avtotedme vai kaks' časud jonusel.

Eläjad[vajehta | vajehtada tekst]

Vl 2013 eläjiden lugu oli 60 876 ristitud, agjan kudendez. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 63 867 eläjad vl 1990.

Rahvahad (2011): mad'jaralaižed — 83,9 %, saksalaižed — 2,4 %, čiganalaižed — 0,7 %, toižed rahvahad — 13 %.

Religijan mödhe (vn 2011 rahvahanlugemine) lidnalaižiden 38,9 % oliba riman katolikad, 0,3 % — grekan katolikad, 7 % — kal'vinistad, 2,1 % — lüteranad, 20,6 % — religijatomad, 31,1 % — toižed uskojad vai vastuseta.

Irdkosketused[vajehta | vajehtada tekst]



Mad'jaranman agjad da niiden administrativižed keskused
Bač-Kiškun (Kečkemet) | Baran'j (Peč) | Bekeš (Bekeš'čab) | Boršod-Abaui-Zemplen (Miškol'c) | Čongrad-Čanad (Seged) | D'jor-Mošon-Šopron (D'jor) | Fejer (Sekešfehervar) | Haidu-Bihar (Debrecen) | Heveš (Eger) | Jas-Nad'kun-Sol'nok (Sol'nok) | Komarom-Estergom (Tataban'j) | Nograd (Šal'gotarjan) | Pešt (Budapešt) | Sabol'č-Satmar-Bereg (N'jired'haz) | Šomod' (Kapošvar) | Zal (Zalaegerseg) | Tol'n (Seksard) | Vaš (Sombathei) | Vesprem (Vesprem-lidn)
tazostadud agjaha lidn — Budapešt