Kuld

Vikipedii-späi
Ičesündui kuld
79
0
1
18
32
18
8
2
Au
196,966569
Kuld

Kuld (Auaurum latinan kelel, znamoičeb «pakuine») om 79-nz' himine element himižiden elementoiden periodižes tabludes. Sen sijaduz om ühtendestoštkümnendes gruppas (vanhtunuden klassifikacijan mödhe — ühtenden gruppan laptalagruppas), tabluden kudendes periodas.

Ühthine ümbrikirjutand[vajehta | vajehtada tekst]

Kuld om üks' niiš metalloišpäi, kudambid ristitkund oli tenu süväs amussai. Element om levitadud Man kores harvoin lujas, 0,5..5 milligrammad tonnas, no voib löuta sidä joudjas olendas i palliškoil. Kuld om platinan gruppan hüväsuguine metall.

Fizižed ičendad[vajehta | vajehtada tekst]

Kuld om pehmed tagokaz plastine pakuine päličmänendmetall.

Atommass — 196,966569. Ninevuz (normaližiš arvoimižiš) — 19,32 g/sm³. Suladandlämuz — 1337,33 K (1064,18 C°). Kehundlämuz — 3243 K (2970 C°). Metallan jüguz (7. sija metalloiden keskes) kebnendab samišt.

Londuseline kuld kogoneb üks'jäižes stabiližes 197Au-izotopaspäi, se om kaikiš jüžmakomb monoizotopine element. Tetas 36 ratud radioaktivišt izotopad 169..196, 198..205 atommassanke, i 34 izomärad, niišpäi kaikiš hätkemb om 195Au 186,1 päivest pol'čihodamižen pordonke.

Himižed ičendad[vajehta | vajehtada tekst]

Kuld om inertine lujas himižešti. Reagiruib HClO4 i H2SeO4-muiktusidenke, segoib artutiš.

Kävutand[vajehta | vajehtada tekst]

Kuld om lujas tetab juvelirine metall. Ottas kävutamižhe sidä mugažo elektrotehnikas, elektronikas da medicinas. Kuld om mail'man finansižen sisteman üks' päelementoišpäi, ende oigenzi rahoiden funkcijad. Erazvuiččiden valdkundoiden päbankad tehtas ičheze sured varad kuldad. Kuldaspäi tehtas kal'hid rahuzid. Om metallan löudmižsijid äjiš valdkundoiš.

Kuldha sidodud vepsän muštatišed da ozoitesed[vajehta | vajehtada tekst]

Muštatišed[vajehta | vajehtada tekst]

  • Ei i car' kuldad sö.
  • Ei kaik ole kuld, mi kuštab, ei kaik ole hobed, mi hoštab.
  • Ičein ma om kal'hemb kuldad.
  • Kal'hemb kuldad om puhtaz südäin.
  • Kuld redus-ki nägub.
  • Tervhuz om kal'hemb kuldad.

Ozoitez[vajehta | vajehtada tekst]

  • Ku murendad jän, ota hobed, ku otad hobedan, ota kuld (muna).

Irdkosketused[vajehta | vajehtada tekst]