Šarj

Šarj
Шарья
Lidnanznam;	Flag;
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2021)	20,439 ristitud
Pind	25,3 km²
Pämez'	Jelena Seräk; (reduku 2023—,; velgusentäutai)
Telefonkod	+7−49 449-xx-xxx
Avtokod	44
Aigvö	UTC+3 (MSK+0)

Šarj (ven.: Шарья́) om Venäman lidn Kostroman agjan päivnouzmas. Se om Šarjan lidnümbrikon da Šarjan rajonan administrativine keskuz. Lidn ei mülü rajonha, alištub agjan tobmudele oikti.

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud vl 1906 kuti Šarj-raudtestancii Vätk — Vologd raudten sauvomižen aigan (1903−1906). Nimitihe penen jogen mödhe, jogi kändihe soks nügüd' suvhe stancijaspäi. Radnikžilo sai lidnan statusad vl 1938. Mülüb Kostroman agjaha sen alusenpanendaspäi vl 1944 lidnaks agjan alištusenke kerdalaz.

Šarjan ižandusen päsarakod oma mecan süvä ümbriradmine^[1] (kleidud brus, mebel'laud, pilindmaterialad, poltuzbriketad) da raudten holituz, mugažo meblin tehmine i sömtegimišton edheotandad oma olmas lidnas. Järed puapakoiden tegim sijadase lähižes Vetlužskii-žilos.

Geografijan andmused

Lidnan sijaduz ümbärdajas rajonas i agjas vn 2006 kartal

Lidn sijadase rajonan keskuzpalas, Vetlug-jogen hural randpolel (Volgan hura ližajogi), nelläs kilometras randaspäi, 110 m ü.m.t. keskmäižel korktusel.

Lidnanvuitte Vetlužskii-žilo seižub Šarj-lidnan i Vetlug-jogen keskes. Matkad Kostromhasai om 275 km päivlaskmha orhal vai 320 km avtotedme. Lähembaine lidn om Manturovo nell'kümnes kilometras päivlaskmha orhal.

Klimat om ven kontinentaline. Voden keskmäine lämuz om +2,8 C°, kezakun-elokun +15..+17,8 C°, tal'vkun-uhokun −9,7..−12,1 C°. Ekstremumad oma −46 C° (tal'vku) i +37,2 C° (kezaku). Kezaaigan minimum om −4,7 C° (eloku), tal'vaigan maksimum om +8,5 C° (tal'vku). Voib panda halad kezaaigan miččel taht kul, heinkun minimum om 0 C°. Paneb sadegid 640 mm vodes, enamba kezakus (105 mm) i heinkus-elokus (72..73 mm kus), vähemba uhokus-sulakus (28..33 mm kus).

Tobmuz

Lidnanvuitte Vetlužskii-žilo (11 919 rist. vl 2017) da koume küläd mülüdas lidnümbrikho Šarjan ližaks. Küläd oma Alešunino (503 rist. vl 2010), Koregino (196 rist.) i Mihalkino (61 rist.).

Lidnümbrikon tobmuden pämez' om sen Administracijan pämez'. Edeline Administracijan pämez' om Eduard Neganov (2011−2012, tal'vku 2017 — reduku 2023). Lidnümbrikon Duman ezimez' om Sergei Fokin vn 2019 kül'mkuspäi. Edeline Duman ezimez' om Vladimir Gruzdev (reduku 2015 — kül'mku 2019).

Eläjad

Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 23 681 ristitud, lidnümbrikon — 36 659 ristitud, vn 2021 lidnan — 20 439 ristitud. Kaik 23 912 ristitud elihe lidnas i 36 565 ristitud kaikes lidnümbrikos vl 2017. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 27 062 eläjad vl 1989. Vl 2002 ühthemänho 39 365 ristitud elihe lidnümbrikon röunoiš (om olmas vspäi 2004).

Rahvahad (lidnümbrik, enamba 0,4 % vl 2021): venälaižed — 93,2 %, toižed rahvahad — 2,2 %, rahvahuden ozutandata — 4,6 %.

Ortodoksižen hristanuskondan kaks' pühäpertid^[2] oma saudud lidnas: ph. Mikulai-čudonsädajan puine jumalanpert' (letihe vll 2000−2006, vanh puine oli vspäi 1916 i ei ole kaičenus) i Aleksii-carinpoigan kodijumalanpert' hengeližvauktastuzkeskuses, om sätud vll 2014−2015.

Lapsiden opendusen aluzkundad oma päivkodid, keskškolad. Professionaližen opendusen aluzkundad: politehnine^[3] i agrarine^[4] tehnikumad, pedagogine^[5] i medicinine^[6] kolledžad, üläopendusen Moskvan i Kostroman aluzkundoiden nell' filialad.

Transport

Pened avtobusad da maršruttaksid oma kundaližeks transportaks lidnas (seičeme maršrutad) da sen ümbrištos (12 maršrutad). «Kotlas — Nikol'sk — Uren' (Alalidnan agj)»-avtote ümbärdab lidnad päivnouzmaspäi, «Kostrom — Kirov»-avtote ümbärdab lidnad suvespäi.

Šarj-raudtestancii radab passažiroiden i jüguiden täht. Kaidraižuižen raudten rengaz om mecan istorijan muzejas.

Šarjan lendimport radab penen aviacijan täht, om passažirreisid Kostromahasai kezaaigan.