Aleksin

Aleksin
Алексин

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2021)	60,842 ristitud
Pind	37,95 km²
Pämez'	Eduard Eksarenko (sügüz'ku 2014—)
Telefonkod	+7−48 753-xx-xxx
Avtokod	71
Aigvö	UTC+3 (MSK+0)

Aleksin (ven.: Але́ксин) om Venäman lidn Tulan agjan lodehes. Se om agjan nellänz'-videnz' lidn eläjiden lugun mödhe, Aleksinan lidnümbrikon (edel vn 2014 kezakud — rajonan) administrativine keskuz.

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud 13. voz'sadal. Mainitase ezmäižen kerdan dokumentoiš Aleksinan «ostmižes» Kijevan da kaiken Venän Petr-mitropolital (koli vl 1326) i Nikonan aigkirjas vl 1348. Nimitihe mehen Aleksandr- (lüh. Aleksa, Aleksä) vai Aleksei-nimen mödhe. Aleksin sai makundan lidnan oficiališt statusad vl 1777. Šingotihe tegimišton keskuseks 19. voz'sadan keskespäi raudtestancijan sauvondanke «Tul — Kalug»-raudtekeskustal («Väz'm — Sizran'»-raudten pala). Himižen kombinatan ezmäine jono (porhan tehmine) LEK:anke om saudud lidnas vll 1933−1941. Toižen mail'man sodan aigan lidn oli okkupiruidud nacistižen Germanijan sodavägil lühüdaks pordoks, päzutihe vn 1941 tal'vkun 17. päiväl. Aleksin alištui agjan tobmudele oikti vll 1958−2006, sid' oli rajonan lidnankundaks vn 2014 kezakuhusai.

Aleksin šingotase himižel kombinatal (sauvondmujud, mineraližed kanghad, plastiktegesed, räzinhijamad, antifriz), mehanižel tegimel (standartatoman tehnologižen mašiništon tehmine), sauvondmaterialiden pästandal (armaturtegim, betontegim, šebnän tehmine, raudbetontegesiden tegim), lihakombinatal i bumagkartonfabrikal.

Geografijan andmused

Lidnan sijaduz rajonas i agjas vn 2006 kartal

Lidn sijadase lidnümbrikon päivlaskmaižes čogas, Okan hural randal päpaloin, 160 m ü.m.t. keskmäižel korktusel.

Matkad Kalugan agjhasai om kaks' kilometrad pohjoižhe vai päivlaskmha orhal. Matkad Tulhasai om vižkümne kilometrad suvipäivnouzmha orhal, 68 km avtotel vai 62 km raudtel. Lähembaine lidn om Tarus (Kalugan agj) 26 km pohjoižhe orhal vai 39 km avtotedme. Aleksin-raudtestancii om lidnan keskuzpalas (passažiroiden i jüguiden täht), Energetik- i Keskmäine- (ven.: Средняя) raudtestancijad ratas lidnan päivlaskmas.

Eläjad

Vl 1939 lidnan ristitišt oli 6 527 eläjad, vl 1959 — 46 313 eläjad. Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 61 732 ristitud, rajonan viž kudendest, vn 2021 — 60 842 ristitud. Kaik 58 329 eläjad oli lidnas vl 2017. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 71..74 tuhad eläjid vll 1986−1998 (74 274 rist. vl 1989).

Rahvahad (2010): venälaižed — 95,8 %, ukrainalaižed — 1,2 %, toižed rahvahad — 3,0 %.

Ortodoksižen hristanuskondan kümne pühäpertid oma kaičenus i saudud lidnas: ph. Jumalanmaman Emäganpäivän kaks' päjumalanpertid (vanh da uz'), kuz' jumalanpertid i kaks' časounäd.

Lapsiden opendusen aluzkundad oma päivkodid, keskškolad. Professionaližen opendusen aluzkundad oma Aleksinan mašinansauvomižen tehnikum i Aleksinan himiž-tehnologine tehnikum.

Galerei

• 
  Ph. Mikulai-čudonsädajan jumalanpert', vn 2016 nägu
• 
  Škol nomer 9 Petrovk-mikrorajonas (2014)
• 
  Kul'turkeskuz (2014)
• 
  Avtotesild Okas päliči vl 2013

Irdkosketused

• Lidnan da lidnümbrikon tobmuden aluzkundoiden sait (aleksin-r71.gosuslugi.ru). (ven.)