Essen
Lidnanznam![]() |
Flag![]() |
Valdkund | Saksanma |
Eläjiden lugu (2018-12-31) | 583,109 ristitud |
Pind | 210,34 km² |
![]() | |
Pämez' | Tomas Kufen (reduku 2015—) |
Telefonkod | +49−201, +49−2054 |
Aigvö | tal'vel UTC+1, kezal UTC+2 |
Essen (mugažo saksan kelel, virktas: [ˈʔɛsn̩], latin.: Assindia) om Saksanman lidn Pohjoine Rein da Vestfalii-federacijanmas. Se om ühesanz' surtte lidn valdkundas.
Istorii[redaktiruida | redaktiruida purde]
Eländpunktan aluz om pandud vl 845 kuti katoline naižjumalankodi. Vl 800 mez'jumalankodin-ki aluz om pandud nügüdläižen lidnan territorijha (Ruran hural randal). Vspäi 1003 nimitadas Essenad lidnaks, vl 1041 se sai oiktuz sijata torgusid.
Geografijan andmused[redaktiruida | redaktiruida purde]
Lidn sijadase valdkundan päivlaskmas, Rur-jogen randoil, Rurštadtan keskuses, 27..202 m korktusil valdmeren pindan päl, keskmäine znamoičend om 116 m. Järed Bohum-lidn levigandeb päivnouzmas.
Essen jagase 9 ümbrikho (saks. Stadtbezirk), ned alajagasoiš 50 lidnrajonaks (fartalaks, saks. Stadtteil).
Eläjad[redaktiruida | redaktiruida purde]
Kaikiš suremb ristitišt oli 672 100 eläjad vl 1939 i 731 220 eläjad vl 1962. Vl 2013 eläjiden lugu oli 569 884 ristitud.
Ižanduz da transport[redaktiruida | redaktiruida purde]
Vspäi 1450 saihe kivihil't lidnas da läz sidä, kaivused oliba olmas samha hobedad-ki. Edel 1945 vot lidn oli sodategimišton keskuseks, tähäsai TüssenKrupp-kompanijan (saks. ThyssenKrupp AG) päfaterad sijadasoiš Essenas da lähižes Duisburg-lidnas. Saksanman kaikiš suremban Rurgaz-gazantransportkompanijan (E.ON Ruhrgas AG) päfater sijadase lidnas.
Elektrojonused (saks. S-Bahn) ühtenzoittas lidnad Rurštadtan susedlidnoidenke. Vspäi 1977 kiruhtramvain sistem om lidnas (saks. Stadtbahn Essen, vspäi 2014 om 3 jonod, 42 stancijad, sidä kesken 21 manaluine, 21,5 km raudted). Mugažo avtobusad oma kundaližeks transportaks lidnas.
Sebruzlidnad[redaktiruida | redaktiruida purde]
Alauz'lidn, Venäma (vspäi 1991)
Grenobl', Francii (1974)
Sanderlend, Anglii, Sur' Britanii (1949)
Tampereh, Suomenma (1960)
Tel' Aviv, Izrail' (1991)
Homaičendad[redaktiruida | redaktiruida purde]
Irdkosketused[redaktiruida | redaktiruida purde]
- Lidnan tobmuden sait (essen.de). (saks.) (angl.)
Essen Vikiaitas |