Hindi

Vikipedii-späi

Hindi (ičeze nimituz हिन्दी Hindī [ˈɦin̪d̪iː]) om valdkundkel' Indijas i Fidžiš. Se mülüb indoevropižhe kel'kundha. Om hindustanin kahtes kirjformaspäi (toine om urdu Pakistanas) Britanižen Indijan čihodamižen jäl'ghe vodel 1947. Hindin i urdun paginad oma läz ühtejiččed, voib el'geta niid keskneze, erind om sanoiden kävutamižes da kirjamištos.

Regulirui organizacii om Indijan ristitresursoiden šingotesen ministrusen Keskuzdirektorat hindi-kelen küzundoiš, sijadase Nju Deliš.

Geografii[vajehta | vajehtada tekst]

Hindin levigandmižavaruden kart Indijadme da lähižiš valdkundoiš.

Hindi devanagari-kirjamištol om Indijan ohjastusen oficialine kel'[1] ühtes anglijan kelenke. Hindi-kel' om oficialine regionaline kel' 14 Indijan regionas (9 štatad pohjoižes da 5 nevondištterritorijad) 36 regionaspäi. Hindin toižend (fidžin hindi) om üks' koumes oficialižes kelespäi Fidžiš (ühtes anglijan i fidžin kelidenke). Regionaline vai taholine status om Mavrikijas, Trinidad da Tobagos, Gajanas, Surinamas. Mugažo äi hindi-kelen pagižijoid om Nepalas (8 mln), AÜV:oiš (650 tuh.), Ugandas (100 tuh.), Sures Britanijas (45 tuh.). El'getas standartišt hindid Bangladešas-ki.

Om nell' päivnouzmašt paginad (dialektad) da kuz' päivlaskmašt paginad.

Pagižijoiden lugu[vajehta | vajehtada tekst]

Pagižijoiden lugu mail'mas om 260 millionad ristitud kuti mamankel' (257 mln — Indijas, dialektoidenke 420 mln vn 2001 rahvahanlugemižen mödhe) da 120 mln kuti toine kel'. Se om nellänz' kel'form kitajan (mandarin-pagin), ispanijan i anglijan keliden jäl'ghe.

Hindin kirjamišt[vajehta | vajehtada tekst]

Hindi kirjutase devangarin abugida-skriptal. Devanagari (sanskrit: देवनागरी devanāgarī, hindin virkand [ˌdeːvˈnɑːɡriː] «jumalakaz lidnalaine kirjkel'») om saudud 8.-12. voz'sadoil meiden erad. Om 11 vokalid da 33 konsonantad devanagariš, kirjutadas huralpäi oiktale.

Devanagari:

a ā i ī u ū e ai o au
ख़ ग़
[k] [kʰ] [x] [ɡ] [ɠ] [ɣ] [ɡʱ] [ŋ]
ज़
[c] [cʰ] [ɟ] [ʄ] [z] [ɟʱ] [ɲ]
ड़ ढ़
[ʈ] [ʈʰ] [ɖ] [ɗ] [ɽ] [ɖʱ] [ɽʰ] [ɳ]
[t] [tʰ] [d] [dʱ] [n]
फ़ ॿ
[p] [pʰ] [f] [b] [ɓ] [bʱ] [m]
[j] [r] [l] [ʋ]
[ʃ] [ʂ] [s] [h]

Lugusanad[vajehta | vajehtada tekst]

  • एक ek — üks'
  • दो do — kaks'
  • तीन tīn — koume
  • चार čār — nell'
  • पांच pāñč — viž
  • छह čhah — kuz'
  • सात sāt — seičeme
  • आठ āṭh — kahesa
  • नौ nau — ühesa
  • दस das — kümne
  • बीस bīs — kaks'kümne
  • तीस tīs — koumekümne
  • (एक) सौ (ek) sau — sada
  • हज़ार hazār — tuha

Frazad[vajehta | vajehtada tekst]

  • नमस्ते! Namaste! — Tervhen!
  • तुम्हारा नाम क्या है? Tumhāra nām kä hai? — Kut sindai kuctas?
  • तुम कहाँ से हो? Tum kahān se ho? — Kugalaine oled?
  • आप कहां रहते हैं? Aap kahān rahate hain? — Kus sinä eläd?
  • अलविदा! Alavida! — Nägemižhesai!
  • धन्यवाद Dhanjavād — Kitän.

Homaičendad[vajehta | vajehtada tekst]

  1. Official Language — Constitutional/Statutory Provisions (Oficialine kel': konstitucižed/legitimižed alused) / Knowindia.gov.in. (angl.)

Irdkosketused[vajehta | vajehtada tekst]