Kizlär

Kizlär
Кизляр (ven., lezg.)
Гъизляр (avar.)
Къызыл-яр (kum.)

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2022)	49,174 ristitud
Pind	32 km²
Pämez'	Aleksandr Šuvalov (viluku 2014—)
Telefonkod	+7−87 239-xx-xxx
Avtokod	05
Aigvö	UTC+3 (MSK+0)

Kizlär (ven.: Кизля́р, lezg.: Кизляр, avar.: Гъизляр / БагІархъала / БагIаршагьар, kum.: Къызыл-яр / Къызларкъала / Абсиях-гент) om Venäman lidn da lidnümbrik Dagestanan Tazovaldkundan keskuzpalan pohjoižes. Se om Kizläran rajonan administrativižeks keskuseks mugažo, ei mülü rajonha.

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud vl 1735 kuti venälaine lidnuz kaičemha Venäman imperijan da Päivnouzmman torguindad. Paremboittihe lidnust vhesai 1760, vägesti kaikid londoid satusekahašti. Se sai lidnan statusad vl 1785, kahesa etništ fartalad oli olmas.

Edel raudten sauvondad lidn oli kahtenz' surtte Venäman suves Astrahanin jäl'ghe 19. voz'sadan ezmäižel nelländesel. Likvidiruihe lidnust hudran olendan tagut 19. voz'sadan lopus. Kizlär mülüi Dagestanha vll 1922−1938 i mülüb vspäi 1957.

Kizläran ižandusen znamasižed edheotandad oma elektromehanine tegim i nell' kon'jaktegint.

Geografijan andmused

Lidn sijadase Terek-jogen molembil randoil, Kaspijanverižel alangištol, viž metrad alemba valdmeren pindad korktusel. Matkad Mahačkalhasai om läz 100 km suvipäivnouzmha vai 138 km raudtedme. Lähembaižed lidnad oma Kizilürt i Hasavürt 80 km suvhe orhal, Gudermes (Čečenii) 80 km suvipäivlaskmha. Ühtennimine Kizlär-stancii sijadase «Mahačkal — Astrahan'»-raudtekeskustal.

Lidnanvuitte Komsomol'skii-žilo (2 585 rist. vl 2018) i Raudtesara nomer 17-eländpunkt (kaikenaigaižeta ristitištota vl 2022) mülüdas lidnümbrikho Kizläran ližaks. Lidnümbrikon pind — 32,31 km².

Eläjad

Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 48 984 ristitud, lidnümbrikon — 51 707 ristitud. Ristitišt vajehtab 48..49 tuhad eläjid röunoiš vspäi 2002 (49 tuh. vl 2011). Kaik 48 907 ristitud elihe lidnas i 51 492 ristitud kaikes lidnümbrikos vl 2018. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 49 412 eläjad vl 2020.

Rahvahad (lidnan eläjad, enamba 1% vl 2010): venälaižed — 40,5%, avarad — 19,9%, darginalaižed — 14,5%, kumikalaižed — 5,5%, lezgilaižed — 4,8%, lakalaižed — 3,6%, armenijalaižed — 2,0%, rutulalaižed — 1,7%, tabasaranalaižed — 1,7%, azerbaidžanlaižed — 1,6%, nogailaižed — 1,2%, toižed rahvahad — 2,0%, rahvahuden ozutandata — 0,1%.

Islaman koume pühäpertid oma avaitud, niiden kesken keskuzline Džuma-mečet' (paloi lophu vl 2015, om saudud tošti vl 2016). Ortodoksižen hristanuskondan viž pühäpertid oma olmas lidnas: ph. Jurgii-vägestusenkandajan päjumalanpert' (1995), Mikulai-čudonsädajan jumalanpert', Ristan Zdviženjan naižjumalankodi ühtennimiženke jumalanpertinke i «Pölištunuziden aznoičend»-jumalaižen časoun'. Kazanin Jumalanmaman jumalanpert' om saudud Komsomol'skii-žilos vll 2007−2009.

Kizläran professionaliž-pedagogine kolledž i elektromehanine kolledž oma lidnan professionaližen opendusen aluzkundoikš.

Edeline lidnümbrikon pämez' om Väčeslav Palamarčuk (2005−2014), hän-žo radoi Kizläran administracijan pämehen vll 1993−2005.

Galerei

• 

  Lidnümbrikon tobmuden sauvuz (2019)

• 

  Keskuzline Džuma-mečet', vn 2019 nägu

• 

  Ph. Jurgii-vägestusenkandajan päjumalanpert', vn 2018 nägu

• 

  Kizläran kon'jaktegimen ceh vl 2018

• 

  Kizlär-päraudtestancijan sauvuz vl 2014

Tetabad sündnuded

• Rasul Mirzajev (sünd. 1986) — Venäman sportnik, mail'man sambočempion.

Irdkosketused

• Lidnan tobmuden aluzkundoiden oficialine sait (mo-kizlyar.ru). (ven.)
• Kizlär-lidn Dagestanan Tazovaldkundan municipaližiden ühtnikoiden dagmo.ru-saital. (ven.)