Saharan rahvahatoi ma
Sil sanal voib olda toižid znamoičendoid; miše nähta niid, tulgat tänna.
Saharan rahvahatoi ma, vai Sahar (arab.: صحراء; franc.: Sahara) om kaikiš suremb letkesine rahvahatoi ma mail'mas da koumanz' surudel rahvahatoi ma (Antarktidan da Arktikan jäl'ghe) mail'mas, sijadase Pohjoižafrikal.
Ühthižed andmused[vajehta | vajehtada tekst]
Sahar levigandeb 4800 km päivlaskmaspäi päivnouzmha da 800..1200 km pohjoižespäi suvehe. Pind — 8,6 mln. km²[1] (läz 30% Afrikan pindad), vai 9,1 mln. km² (WWF[2]).
Sahar otab paloikš enamba mi 10 valdkundoiden territorijad — Alžir, Tunis, Livii da Egipt pohjoižes; Marok da Mavritanii päivlaskmas; Mali, Niger, Čad da Sudan suves. Ristitud kaikenaigašti eläba vaiše oazisoiš, Nil- da Niger-jogiden alangištoiš.
Saharan regionad: Tenere, Sur' Päivnouzmaine Erg, Sur' Päivlaskmaine Erg, Tanezruft, Hamad El' Hamr, Erg Igidi, Erg Šeš, mugažo Talak, Aravijan (Egiptal), Alžiran, Livijan da Nubijan rahvahatomad mad.
Rahvahatoman man südäimine ristitišt om vaiše 2,5 mln. ristituid.
Etimologii[vajehta | vajehtada tekst]
«Sahar»-nimi mainitase meiden eran I voz'sadaspäi.[3]. Se libub arabižes «صَحراء» (ṣaḥrāʾ)-sanaspäi, kudamb znamoičeb «rahvahatoi ma», da sen äilugun «ṣaḥārāʾ»-sanaspäi. Sen ühtes om kosketust «aṣḥar»-adjektivanke, «rahvahatoman man, rusttan polhe mujun» znamoičendanke.
Erasiden regioniden nimed oma berberan augotižlibundanke[1]: Tanezruft (Alžiran ehtbokas), Tenere (Nigeran keskuses).
Geografii[vajehta | vajehtada tekst]
Sahar tegihe rahvahatomaks maks 5 mln. vot tagaze.
Sahar randičeb päivlaskmas Atlantižen valdmerenke, om röunoiš pohjoižes Atlas-mägidenke da Keskmerenke, i päivnouzmas — Rusttan merenke. Rahvahatoman man suviröun märičese amuižiden vähälikujiden letkesižiden düniden zonal (16° p.l.). Sahel'-region om necen zonan suvehe, Sudanan savann sijadase sen regionan jäl'ghe[1].
Letkesiž-kivine tip dominiruib neciš rahvahatomas mas. Saharas om äi ojandehid. Manalaižed järved venudas rahvahatoman man pohjoižes meren pindan ülemba (Livijas — 500 m ü.m.t.), ka niiden vezi kävutase Keskmeren randpolen territorijoiden irrigacijan da jomižen täht.
Klimat[vajehta | vajehtada tekst]
Kožui maižandusele klimat oleskeleb Saharas 17 tuhad vot pordal. Jäl'ghine mugoine klimatan pord oli 4 tuhad vot tagaz, se möst saškandese ičeze maksimumhasai vl 15000 meiden erad.
Nügüd'aigan letked zavodiba tulda oazisoihe hondon ičtazevedandan kazvištho tagut, ka ümbärdajiden valdkundoiden ohjastused käsktas ištutada sauptajid puiden jonoid.
Homaičendad[vajehta | vajehtada tekst]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Sahara — Britannica Online Encyclopedia (britannica.com) (angl.)
- ↑ Northern Africa. — WWF (Mail'man londusen fond, worldwildlife.org) (angl.)
- ↑ Сахара. // Словарь современных географических названий / Под общ. ред. акад. В.М. Котлякова. Электронное издание. — Екатеринбург: У-Фактория, 2006. (slovari.yandex.ru) (ven.)
 |
Saharan rahvahatoi ma Vikiaitas |