Vorkut

Vorkut
Воркута (ven.)
Вӧркута (komi)
Lidnanznam;	Flag;
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2021)	56,985 ristitud
Pind	29,73 km²
Pämez'	Aleksandr Kamkin; (eloku 2023—,; velgusentäutai)
Telefonkod	+7−82 151-xx-xxx
Avtokod	11, 111
Aigvö	UTC+3 (MSK+0)

Vorkut (ven.: Воркута́, komi: Вӧркута, nenc.: Варкута) om Venäman lidn Komin Tazovaldkundan pohjoižpäivnouzmas. Se om tazovaldkundan koumanz' surtte lidn, nabakehkruden südäimen nellänz' lidn eläjiden lugun mödhe, Vorkutan lidnümbrikon administrativine keskuz.

Etimologii

Lidnan nimi om anttud jogen mödhe (Varkuta-jaha), vark kändase nencan kelespäi «bur kondi», kaik kuti «äi kondjid», «bohat kondjil jogi», «kondjan pol'».

Istorii

Vl 1930 löutihe kivihil't nügüdläižen lidnan rajonas. Eländpunktan aluz om pandud Vorkut-jogen hurha randha vl 1936 kuti žilo «Kapital'nai»-kaivudenno (nomer 1 kaivudenno) samha kivihil't. Vl 1940 udesnimitihe žilod nügüdläižikš. Vspäi 1942 om Komin Tazovaldkundan palaks, anttihe Kožvan rajonha Arhangel'skan agjaspäi. Vl 1943 Vorkut sai lidnan statusad.

Vorkut šingotase kivihilen samižel tähäsai (nell' kaivust i hil'kar'jer), sen küllästamižtegimel, mehanižel tegimel, cementan pästandal, sömtegimištol (leibänkombinat, konditerižed cehad, pedranvodindan sovhoz).

Geografijan andmused

Lidn sijadase ühtennimižen jogen randal, Polärižen Uralan ezimägištol, igähižen rougun zonas. Matkad Siktivkarhasai om 900 km suvipäivlaskmha orhal vai 1120 km avtol. Lähembaižed lidnad oma Int 236 km suvipäivlaskmha orhal vai 300 km avtotel, Labitnangi (Jamalan Nenciden avtonomine ümbrik) 140 km suvipäivnouzmha orhal vai 190 km avtol i Salehard.

Klimat om subarktine. Voden keskmäine lämuz om −5,3 C°, kezakun-elokun +8..+13 C°, tal'vkun-uhokun −18..−20 C°. Ekstremumad oma −52 C° i +33,8 C°. Paneb sadegid 507 mm vodes, enamba kezakus-redukus (49..60 mm kus), vähemba vilukus-sulakus (26..32 mm kus). Kun keskmäine relätivine nepsuz om 72..88 %. Voib panda halad heinkus −1 Cel'sijan gradushasai.

Lidnümbrik om olmas vspäi 2006, se om 24 179 km² pitte, ristitišt — 80 061 eläjad vl 2017. Kaik kahesa lidnanvuittušt žilod, viž muite žilod da kaks' küläd mülüdas ümbrikho Vorkut-lidnan ližaks. Kaikiš järedambad oma lidnanvuiččed Vorgašor- (10 345 rist. vl 2017) i Pohjoine- (8 372 rist. vl 2017) žilod.

Eläjad

Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 70 548 ristitud, lidnümbrikon — 95 854 ristitud. Kaik 58 133 eläjad oli lidnas vl 2017. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 117 tuhad eläjid vl 1991.

Ortodoksižen hristanuskondan seičeme pühäpertid^[2] oma saudud lidnas: Pühän Jumalanmaman Iveronan jumalaižen kafedraline päjumalanpert' (letihe vll 2007−2009), koume jumalanpertid, kaks' kodijumalanpertid, phh. Petran da Pavlan časoun'.

Vorkutan arktine kaivuzpolitehnine kolledž^[3], medkolledž^[4] i Siktivkaran gumanitariž-pedagogižen kolledžan filial^[5] oma lidnan professionaližen opendusen aluzkundoikš.

Lidnümbrikon pämez' om sen Administracijan pämez'. Edeline municipalitetan pämez' om Jaroslav Šapošnikov (uhoku 2021 — eloku 2023).

Transport

Avtobusühtenzoituz radab lidnan südäimes, privatine-ki. Pohjoižen raudten Vorkut-stancii om olmas lidnas.

Tatanmaine soda- da civiline «Vorkut»-lendimport (ВКТ / UUYW / VKT, 17,6 tuh. passažiroid vl 2019) sijadase lidnan suvipäivlaskmaižel röunal. Sišpäi tehtas reisid Moskvha, Kirovha, Jamalha, Siktivkarha. Vspäi 2010 saudas magistraližid gazanveimid lidnanno, i tal'veline avtote holitamha niid tuli lidnha Uhtaspäi.

Sebruzlidnad

Madagaskar Antananarivu, Madagaskar
Norvegii Kirkenes, Norvegii
Venäma Piter, Venäma
Venäma Šahtad, Rostovan agj, Venäma

Galerei

Lidnümbrikon administracii i «Vorkut»-adivpert' Keskuztorgul (2013)
Pühän Jumalanmaman Iveronan jumalaižen kafedraline päjumalanpert', vn 2012 nägu
Vulikun 5. päiv, 14:49, «Vorkutkivihil'»:en äižiruine pert' polärižen ön aigan, arhitektor A. I. Šipkov
Universaline «Olimp»-sportkacmižkompleks (2012)
Vorkut-lendimportan sauvuz vl 2014