Surgut

Surgut
Сургут (ven.)
Сәрханӆ / Сө̆ркут (hant.)
Lidnanznam;	Flag;
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2022)	395,900 ristitud
Pind	353,97 km²
Pämez'	Andrei Filatov; (keväz'ku 2021—)
Telefonkod	+7−3462-xxx-xxx
Avtokod	86, 186
Aigvö	UTC+5 (MSK+2)

Surgutan viž territoriališt rajonad:
Pohjoine eländrajon
Pohjoine tegimištoline rajon
Pohjoižpäivnouzmaine eländrajon
Keskuzrajon
Päivnouzmaine rajon

Surgut (ven. i ukr.: Сургут, hant.: Сәрханӆ / Сө̆ркут, tot.: Соргыт) om Venäman lidn da lidnümbrik Hantin da Mansin avtonomižen ümbrikon keskuzpalan päivnouzmas. Se om ümbrikon kaikiš suremb lidn eläjiden lugun mödhe, mugažo om Surgutan rajonan administrativižeks keskuseks (ei mülü sihe).

Istorii[redaktiruida | redaktiruida purde]

Eländpunktan aluz om pandud vl 1594 kuti Surgut-lidnuz Födor I Čudokaz-carin käskön mödhe alištamha Sibirin tahondoid. Vspäi 1782 alištui Tobol'skan tobmudele makundan lidnaks. Vl 1923 kadoti lidnan statusad i kändihe žiloks läz 1,5 tuhad ristitištonke. Vspäi 1957 oli geologižen tedištelendan keskuseks. Vodele 1962 avaitihe kivivoin järedoid löudmižsijid, i žilo sauvoškanzihe hotkas. Se sai lidnan statusad tošti vn 1965 25. päiväl kezakud avtonomižen ümbrikon alištusenke.

Surgut om Venäman tegimišton koumanz' surtte keskuz Moskvan i Piterin jäl'ghe. Lidn šingotase kivivoin da sen gazan samižel («Surgutneftegaz»-kompanii), kahtel järedal GRES:al, gazan ümbriradmižen i likutimiden poltusen tegimil, raudbetonan tegimel, sömtegimištol (lihanümbriradai kombinat, maidtegim, leibtegim, oludtegim), Utair-aviakompanijal, bankoiden sferal, mecižandusen edheotandal.

Geografijan andmused[redaktiruida | redaktiruida purde]

Lidn sijadase Ob'-jogen oiktal randal, 40 m keskmäižel korktusel valdmeren pindan päl. Matkad Hanti-Mansiiskhasai om 237 km päivlaskmha orhal vai 296 km avtotedme. Lähembaine lidn om Neftejugansk 46 km suvipäivlaskmha orhal vai 65 km avtol. Raudtesild i avtotesild oma saudud Obiš päliči Surgut-lidnanno vodele 2000.

Surgut om lidnümbrikon üks'jäine eländpunkt. Lidn kogoneb enamba mi 40 nomeruidud mikrorajonaspäi, mugažo 24 žilod mülüdas lidnha.

Eläjad[redaktiruida | redaktiruida purde]

Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 306 675 ristitud. Kaikiš suremb ristitišt om nügüd'.

Rahvahad (enamba 0,4% vl 2010): venälaižed — 64,5%, ukrainalaižed — 6,0%, totarlaižed — 5,2%, baškiralaižed — 1,8%, azerbaidžanlaižed — 1,4%, čuvašalaižed — 0,9%, lezgilaižed — 0,8%, vaugedvenälaižed — 0,8%, moldovalaižed — 0,7%, armenijalaižed — 0,7%, marilaižed — 0,5%, saksalaižed — 0,4%, nogailaižed — 0,4%, toižed rahvahad — 4,0%, rahvahuden ozutandata — 11,9%.

Ortodoksižen hristanuskondan 15 pühäpertid, baptizman koume jumalanpertid, islaman kaks' mečetid i katoline tulend ratas lidnan mikrorajoniš da sen žiloiš.

Surgutan valdkundaline universitet om opendusen päaluzkundaks. Kuz' sportkompleksad, 21 ambundsportsijad, 16 basseinad, seičeme suks'bazad om olmas lidnümbrikos.

Edeline lidnan pämez' om Vadim Šuvalov (heinku 2016 — tal'vku 2020).

Transport[redaktiruida | redaktiruida purde]

Avtobusad da maršruttaksid oma kundaližeks transportaks lidnas. Jugorskii-trakt om ümbärduzavtoteks. Jogiport jäi GRES:oiden sauvomižen aigaspäi. Päraudtestancii om saudud lidnan lodehes vl 1988.

Rahvahidenkeskeine civiline Surgut-lendimport (SGC / СУР) sijadase 10 km pohjoižhe lidnan keskusespäi. Tehtas reisid Keskuzazijan maihe, Keskmeren (Turkanma) i Suvipäivnouzmaižen Azijan (Tailand, Vjetnam) lebutahoiže, mugažo järedoihe lidnoihe Venämadme.

Galerei[redaktiruida | redaktiruida purde]

Lidnan muzeikeskuz (2013)
Sündun Toižetamižen kafedraline päjumalanpert' (ortodoksine hristanuskond), vn 2012 nägu
Hristos-Päzutajan loičendpert' (baptizm), vn 2011 nägu
Surgutan pämečet', vn 2011 nägu
«Surgutneftegaz»-varmituzkompanijan päfater vl 2012
«Tümen'energo:n» i «Gazprom:an» sauvused,
puišt Saimanjogenno vl 2009
Surgutan GRES-2 vl 2011
Surgutan valdkundaline universitet (2012)
«City Centre»-adivpert' (2011)
Jugran sild (Surgutan avtotesild i raudtesild) Obiš päliči vl 2012
Surgut-raudtestancii vl 2005

Irdkosketused[redaktiruida | redaktiruida purde]

Surgut Vikiaitas

	Hantin da Mansin avtonomižen ümbrikon lidnad
	Belojarskii \| Hanti-Mansiisk \| Jugorsk \| Kogalim \| Langepas \| Läntor \| Megion \| Neftejugansk \| Nižnevartovsk \| Nägan' \| Pit' Jah \| Pokači \| Radužnii \| Sovetskii \| Surgut \| Urai