Noril'sk

Vikipedii-späi
Noril'sk
Норильск
 Lidnanznam
 Flag
Valdkund Venäma
Eläjiden lugu (2020) 181,830 ristitud
Pind 23,16 km²
Noril'sk Норильск
Pämez' Rinat Ahmetčin
(sügüz'ku 2017—)
Telefonkod +7−3919-xxx-xxx
Avtokod 24, 84, 88, 124
Aigvö UTC+7 (MSK+4)


«Eziauguine lidnan pert'»-muzei, om saudud vl 1921.

Noril'sk (ven.: Норильск [nɐˈrʲilʲsk]) om Venäman lidn Krasnojarskan randan pohjoižes. Se om lidn randan alištusenke, randan kahtenz' lidn eläjiden lugun mödhe, Noril'skan lidnümbrikon administrativine keskuz.

Istorii[vajehta | vajehtada tekst]

Bronzaigan seižutez om löutud Päsino-järven randal suladuzpäčinke da ičesündujanke vas'kenke. 16.−17. voz'sadoil Mangazei-lidnan eläjad otiba kävutamižhe sijališt vas'kkivendod.

Noril'skan aluz om pandud vl 1935 sauvomha metallurgijan kompleksad GULAG:an türmatud mehil i samha metalloid sijaližes äimetalližes kivendospäi (vas'k, nikel', platin, kobal't). Se sai lidnan statusad vl 1953.

Vn 2001 tal'vkuspäi verazmalaižiden tulend lidnha om röunatud, voib olda lidnas tobmuden laskendan vaiše.

Geografijan andmused[vajehta | vajehtada tekst]

Lidn sijadase ani suvhe Taimiran pol'sarelpäi, igähižen rougun zonas, Pohjoižen nabakehkruden südäimes, 90 m korktusel valdmeren pindan päl, Noril'skan mägiden pautkidenno. Om ümbärtud mectundral da redustadud territorijoil. Päsino-järven pala om lidnümbrikon pohjoižes, Madal-järven pala (ven.: озеро Мелкое) — päivnouzmas (mülüdas Karan meren basseinha). Matkad Krasnojarskhasai om 1500 km suvhe orhal, Jenisein randhasai (Dudink-lidn) om 90 km päivlaskmha raudtedme.

Klimat om sorav subarktine tulleikaz. Tal'v da lumikate oleldas 7..9 kud vodes, voden keskmäine lämuz — −9,8 C°. Polärine päiv da polärine ö oleskeldas lidnas. Paneb sadegid 341 mm vodes, elokus enamba kaiked (52 mm).

Koume lidnrajonad, niiden ümbrišt da pen' lidnanvuitte Snežnogorsk-žilo (887 rist. vl 2010) sädas lidnümbrikod. Vspäi 2005 enččed Talnah- (pohjoižpäivnouzmha) i Kaijerkan- (päivlaskmha) kaimdailidnad mülüdas Noril'skha lidnrajonikš, koumanz' rajon nimitase Keskuzrajonaks (Noril'sk edel 2005 vot). Taimiran Dolganiden da Nenciden rajon om lidnas ümbri.

Eläjad da transport[vajehta | vajehtada tekst]

Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnümbrikon eläjiden lugu oli 175 365 ristitud. Kaikiš suremb lidnümbrikon ristitišt oli vl 2006 — 213 200 ristitud, Noril'sk-lidnan edel lidnümbrikod — vl 1985, oli 185 tuhad eläjid. Specialižen opendusen aluzkundad oma industrialine institut, medicinine škol, pedagogine kolledž, servisan da tehnologijoiden professionaline licei.

Avtobusad, maršruttaksid da taksid oma kundaližtransportaks lidnas. Päraudtestancii om saudud vozil 1951−1953, om sauptud vspäi 1998, tühjitihe ezilidnelektrojonusid. Raudte ühtenzoitab Talnah-rajonanke da Dudink-meriportanke, vspäi 1998 om ajamha jüguid vaiše. Tatanmaine soda- da civiline Noril'sk (Alikel')-lendimport (NSK / НАК) sijadase 52 km päivlaskmha lidnan keskusespäi, tehtas reisid matkadajiden täht Venäman surihe lidnoihe da Taimiradme, mugažo jügureisid.

Galerei[vajehta | vajehtada tekst]

Irdkosketused[vajehta | vajehtada tekst]



Krasnojarskan randan lidnad
Ačinsk | Artömovsk | Bogotol | Borodino | Divnogorsk | Dudink | Igark | Ilanskii | Jeniseisk | Kansk | Kodinsk | Krasnojarsk | Lesosibirsk | Minusinsk | Nazarovo | Noril'sk | Sosnovoborsk | Šaripovo | Zaozörnii | Zelenogorsk | Železnogorsk | Ujar | Užur