Kobal't

Vikipedii-späi
(Oigetud lehtpolelpäi Kobal't (himine element))
Puhtaz kobal't
27
0
0
0
2
15
8
2
Co
58,9332
Kobal't

Kobal't (Cocobaltum latinan kelel) om 27nz' himine element himižiden elementoiden periodižes tabludes. Sen sijaduz om ühesandes gruppas (vanhtunuden klassifikacijan mödhe — kahesanden gruppan laptalagruppas), tabluden nelländes periodas.

Ühthine ümbrikirjutand ​[vajehta | vajehtada tekst]

Kobal't om harv londuses, pala Man kores — 40 grammad tonnas, merivedes — 1,7 × 10−12.

Ročilaine Georg Brandt-himik avaiži kobal'tan vl 1735 i nimiti saksan kelen Kobold-sanaspäi «mägirahkoi».

Kävutihe elementan mineraloid Amuižes Egiptas völ, saihe siništ mujud. Kobal'tan kivend mülütab morijad arsenan hapandusid-ki, sikš ristitud travihe metallan samižes i nägui heile. Sadas nikelin kivendon ümbriradmiženke.

Fizižed ičendad[vajehta | vajehtada tekst]

Kobal't om kova hobedaižvauged ferromagnitine metall pakuiženke ližamujunke hapandusiden šoidun tagut. Se oleskeleb kahtes kristalližes modifikacijas: α-Co (segluz om geksagonaline i kinktas pakuidud) da β-Co (segluz om kubine i tahkkeskustoittud), α↔β-toižetamižen lämuz om 427 C°.

Atommass — 58,9332. Ninevuz (normaližiš arvoimižiš) — 8,9 g/sm³. Suladandlämuz — 1768 K (1495 C°). Kehundlämuz — 3200 K (2927 C°).

Londuseline kobal't kogoneb üks'jäižes stabiližes 59Co-izotopaspäi. Tetas 28 ratud radioaktivišt izotopad 47..58, 60..75 atommassanke, i niiden 11 izomärad, kaikiš hätkemb čihodai om 60Co-izotop (T½=5,27 vot).

Himižed ičendad[vajehta | vajehtada tekst]

Kobal't muigotub il'mas enamba mi 300 C° lämudel. Muigotandmärad: +3..−1 tobjimalaz, mugažo +5, +4 i −3 harvoin. Metall absorbiruib vezinikad.

Kävutand[vajehta | vajehtada tekst]

Ottas kävutamižhe legiruimha terast i tehmaha instrumentaližid ühthesuladusid, erasiden himižreakcijoiden katalizatoraks. Kobal'tan spektran sel'ktad jonod oma järgeližed spektrometroiden kalibruindan täht. Kävutadas radioaktivišt kobal't-60-izotopad medicinas i poltuseks.

Om järedoid kivendon varoid KDT:s (pol'), Avstralijas i Kubas. Mail'man samine oli 53 tuhad tonnoid vl 2015, i KDT andoi sen koume videndest. Kobal't maksoi US$75,000 tonnas vn 2018 vilukus.

Irdkosketused[vajehta | vajehtada tekst]