Dzeržinsk (Venäma)

Vikipedii-späi
Dzeržinsk
Дзержинск
Lidnanznam
Valdkund Venäma
Eläjiden lugu (2021) 227,326 ristitud
Pind 200 km²
Dzeržinsk Дзержинск
Pämez' Ivan Noskov
(tal'vku 2018—)
Telefonkod +7−8313-xxx-xxx
Avtokod 52, 152
Aigvö UTC+3 (MSK+0)


Dzeržinsk (ven.: Дзержи́нск) om Venäman lidn Alalidnan agjan keskuzpalan päivlaskmas. Se om Alauz'lidnan päivlaskmaine ezilidn, agjan kahtenz' lidn eläjiden lugun mödhe, Dzeržinskan lidnümbrikon administrativine keskuz.

Istorii[vajehta | vajehtada tekst]

Eländpunkt mainitaškanzihe kuti Must žilo (ven.: село Чёрное) vspäi 1606, mugažo Rastäpino-külä oli alištunu sille. Vl 1861 saudihe raudted i Čornoje-raudtestancijad žilonno. Alebastrantegim radoi vspäi 1869, muiktusiden tegim radab vspäi 1915, poukahtuzsubstancijoiden tegim — vspäi 1916. Vl 1904 udesnimitihe stancijad Rastäpinoks, vll 1927−1929 nimitihe muga kaiken radnikžilon oficialižikš, no se ei tulend mel'he eläjile. Udesnimitihe nügüdläižikš vn 1929 22. päiväl kezakud Feliks Dzeržinskii-politikanmehen kanzannimen mödhe. Radnikžilo sai lidnan statusad vl 1930, himižiden tegimiden sauvomine jätkustui.

Dzeržinsk šingotase himižel sarakol (13 tegint, i vanhoiden edheotandoiden pala om likvidiruidud vai seižub radmata), räzinan i plastikan tehmižel (8 edheotandad), elektromašiništon i metalližtegesiden edheotandoil, sömtegimištol (4 tegint), sauvondmaterialiden pästandal (gips, silikattegesed), mugažo kervačuiden edheotand i omblendfabrik ratas lidnas.

Geografijan andmused[vajehta | vajehtada tekst]

Lidn sijadase Okanjogen hural randal (keskuzpalan suvi) da randpolel, 10 kilometrhasai pohjoižhe jogespäi, 90 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Matkad Alauz'lidnan röunhasai om 5 km päivnouzmha orhal, avtotedme vai raudtedme. Lähembaižed lidnad oma Bogorodsk 15 km suvhe orhal, 44 km avtotedme vai raudtedme, Volodarsk 12 km päivlaskmha orhal vai kaikil teil, i Balahn 29 km pohjoižhe orhal, 36 km avtotedme vai raudtedme.

Nell'toštkümne žilod mülüdas lidnümbrikho Dzeržinskan ližaks, sidä kesken koume lidnanvuittušt: Gorbatovk (3528 rist. vl 2017), Gavrilovk (856 rist. vl 2017) i Želnino (819 rist. vl 2017). Lidnümbrikon pind — 421,53 km².

Eläjad[vajehta | vajehtada tekst]

Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 240 742 ristitud, lidnümbrikon — 251 016 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli enamba 280 tuhad eläjid vll 1987−1998 (287 tuh. rist. vll 1990−1993). Vl 2017 kaik 231 797 ristitud elihe lidnas i 242 033 ristitud kaikes lidnümbrikos.

Rahvahad (enamba 0,4% vl 2010): venälaižed — 91,3%, totarlaižed — 2,6%, ukrainalaižed — 0,5%, mordvinalaižed — 0,4%, toižed rahvahad — 2,4%, rahvahuden ozutandata — 2,8%.

Ortodoksižen hristanuskondan üks'toštkümne pühäpertid[1] oma olmas lidnas: Sündun Eläbzdusen päjumalanpert' (om saudud vll 1998−2018), kahesa jumalanpertid i kaks' časounäd. Mugažo viž jumalanpertid i časoun' oma olmas lidnümbrikon toižiš eländpunktoiš. Protestantizman kaks' loičendpertid oma avaitud. Islaman kaks' pämečetid ratas (vozišpäi 1992 i 2014). Tibetižen buddizman Karma Kagju-veron keskuz om avaitud vspäi 2003. Judaizman pühäpert' om letud i radab vspäi 2005.

Professionaližen opendusen aluzkundad oma Alalidnan tehnižen universitetan Dzeržinskan politehnine institut[2], koume tehnikumad i koume kolledžad, üläopendusen kahten aluzkundad filialad (Moskv, Alauz'lidn).

Transport[vajehta | vajehtada tekst]

Avtobusad, trolleibusad, ezilidnelektrojonused da maršruttaksid oma kundaližeks transportaks lidnas. Raudtestancijad i platformad lidnas (Alauz'lidnaspäi): 421. km, Vorošilovskai, Igumnovo-stancii, Kalininskai, Dzeržinsk-stancii, Puškino. Jogiport radab vemha jüguid ujuden.

Rahvahidenkeskeine soda- da civiline Strigino-lendimport (ven.: Стригино, GOJ / НЖС, 1,14 mln passažiroid vl 2018) sijadase 7 km päivnouzmha lidnaspäi avtotedme.

Galerei[vajehta | vajehtada tekst]

Homaičendad[vajehta | vajehtada tekst]

  1. Dzeržinskan pühäpertid sobory.ru-saital. (ven.)
  2. Dzeržinskan politehnižen institutan sait (dpingtu.ru). (ven.)

Irdkosketused[vajehta | vajehtada tekst]



Alalidnan agjan lidnad
Alauz'lidn | Arzamas | Balahn | Bogorodsk | Bor | Čkalovsk | Dzeržinsk | Gorbatov | Gorodec | Knäginino | Kstovo | Kulebaki | Liskovo | Lukojanov | Navašino | Pavlovo | Perevoz | Pervomaisk | Sarov | Semönov | Sergač | Šahunj | Zavolžje | Uren' | Vetlug | Viks | Volodarsk | Vorsm