Kingiseppan rajon

Kingiseppan rajon
Кингисеппский район
Znam;	Flag;
Valdkund	Venäma
Administrativine keskuz	Kingisepp
Eläjiden lugu (2024)	83,361 ristitud
Pind	2907,14 km²

Kingiseppan rajon (ven.: Кингисе́ппский райо́н) om Venäman municipaline ühtnik Leningradan agjas.

Administrativine keskuz om Kingisepp-lidn. Se mülüb rajonha vspäi 2006, sijadase rajonan suves. Rajonan ristitišton koume videndest eläb siš.

Istorii

Rajonan aluz om pandud vn 1927 elokun 1. päiväl Leningradan agjan Leningradan ümbrikho ühten aigan niiden sädandanke. Vn 1930 heinkun 23. päiväl heittihe ümbrikod, i siš aigaspäi rajon mülüb Leningradan agjaha kut administrativine ühtnik. Vn 1931 vilukus ühtištadihe Kingiseppan rajonad enččenke Kotliden rajonanke.

Toižen mail'man voinan aigan vozil 1941−1944 rajonan territorii oli okkupiruidud nacistižen Germanijan sodavägil. Vspäi 1945 Narv-jogen oiged randpol' Ivangorod-lidnanke (Estinman NST:an enzne pala) mülüb rajonha. Vozil 1976−2006 Kingisepp oli alištunu agjan tobmudele oikti. Vozil 1992−2006 Ivangorod oli lidnaks agjan alištusenke. Rajon om olmas nügüdläižiš röunoiš vspäi 2006.

Geografijan andmused

Kingiseppan rajon om Leningradan agjan päivlaskmaine taho. Pind — 2 907 nellikkilometrad (agjan 11nz' surtte 17:späi). Mecad ottas territorijan koume videndest (1 748 km²), lehtezmecad oma enambuses, habikod da koivikod tobjimalaz. Rajonan territorijan kahesandez om kattud soil.

Om röunoid Venäman Leningradan agjan koumenke rajonanke da Estinmanke:

pohjoižpäivnouzmas Lomonosovan rajonanke;
päivnouzmas Volosovon rajonanke;
suves Slancin rajonanke;
päivlaskmas Estinmanke.

Suomen laht lainištab rajonan lodehližed da pohjoižed randad. Znamasižed joged oma Luganjogi da Narv, lanktas Suomen lahthe. Znamasine vezišt om ratud Narvan vezivaradim (191,4 km²), mülüb rajonha vaiše paloin. Kaik 11 pen't järved om rajonas. Joged da järved mülüdas Baltijan meren (Atlantižen valdmeren) basseinha.

Londuseližed varad oma turbaz, sauvondmaterialad (mouckivi, apakkivi, gravii, letked, saved), fosforitad, dolomit, abrazivmaterial, mec, kala, reskvezi.

Tobmuz

Vspäi 2006 rajonan territorii jagase 11 municipaližeks ühtnikaks: kaks' lidnankundad i ühesa küläkundad.

Käskusenandai tobmuz om Deputatoiden nevondkund (ven.: Совет депутатов) 22 ühtnijanke. Kaik rahvaz valičeb heid videks vodeks. Järgvaličendad sihe oliba vn 2014 sügüz'kun 14. päiväl. Aleksandr Sergejev radab sen ezimehen da rajonan pämehen vn 2014 sügüz'kun 24. päiväspäi, hän-žo radab Kingisepp-lidnankundan pämehen. Deputatoiden nevondkund valičeb rajonan administracijan pämest.

Vn 2014 redukun 24. päiväl Viktor Gešele om valitud ezitajil i om pandud rajonan administracijan pämeheks, radab vn 2010 vilukun 1. päiväspäi kahtenden strokun jäl'geten. Ezmäine varapämez, koume muite varapämest da abunik oma hänele abhu. Kaik nell' komitetad, ühesa palakundad, juridine radnikoičend da kaks' laudkundad alištudas rajonan administracijan pämehištole.

Eläjad

Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe rajonan eläjiden lugu oli 78 183 ristitud (seičemenz' sija agjas), vn 2021 — 84 937 ristitud (kaikiš suremb ristitišt). Kaik 78 697 eläjad oli rajonas vl 2017. Rajonan seičeme eläjad kümnespäi elädas lidnoiš.

Kaik om 190 eländpunktad rajonas, niiden kesken kaks' lidnad, 11 žilod, ühesa raudtestancijan žilod, 166 küläd da kaks' futorad.

Toižed znamasižed eländpunktad oma Ivangorod-lidn (10,5 tuh. rist. vl 2016), Ust'-Lug-žilo (2,4 tuh. rist. vl 2010), Kingiseppskii-žilo (2,1 tuh. rist. vl 2010) da Kotel'skii-žilo (1,9 tuh. rist. vl 2010).

Rahvahad (enamba 0,4 % vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe): venälaižed — 84,9 %, ukrainalaižed — 2,0 %, vaugedvenälaižed — 1,3 %, totarlaižed — 0,6 %, armenijalaižed — 0,4 %, toižed rahvahad — 2,7 %; rahvahuden ozutandata — 8,1 % (heišpäi vaiše 5,4 % mahttas pagišta venäkelel).

Erased-se igähižed rahvahad: suomalaižed — 167 rist. (0,21 %), ižoralaižed — 151 rist. (0,19 %), estilaižed — 129 rist. (0,16 %), karjalaižed — 60 rist. (0,08 %), vodilaižed — 24 rist. (0,03 %), vepsläižed — 11 rist. (0,01 %)^[1].

Ižanduz

Rajonan ižandusen päsarakod oma himine sarak (mineraližheretusiden, koaguläntan pästand), sauvondmaterialoiden pästand, sömtegimišt da maižanduz, stökoltegesiden tehmine (butulkad), omblendedheotandad, torguind da logistik.

Homaičendad

↑ Национальный состав и владение языками, гражданство населения Ленинградской области (Leningradan agjan rahvahaline mülükund, ristitišton kel'mahtod da rahvahanikuz.) / Стат. сборник. Часть 1. — СПб.: Петростат, 2013. — 266 lp. — Lpp. 52−53. (ven.)

Irdkosketused

Kingiseppan rajonan oficialine sait (kingisepplo.ru). (ven.)

[1] Национальный состав и владение языками, гражданство населения Ленинградской области (Leningradan agjan rahvahaline mülükund, ristitišton kel'mahtod da rahvahanikuz.) / Стат. сборник. Часть 1. — СПб.: Петростат, 2013. — 266 lp. — Lpp. 52−53. (ven.)

[1]