Änižröunan rajon

Änižröunan rajon
(Änižrandan rajon)
Прионежский район (ven.)
Änižröunan piiri (karj.)
Oniegan rannikon piiri (livv.)
Äänisenrannan piiri (suom.)

Znam	Flag
Valdkund	Venäma
Administrativine keskuz	Petroskoi
Eläjiden lugu (2023)	21,994 ristitud
Pind	4,474,91 km²

Änižröunan vai Änižrandan rajon (ven.: Прионе́жский райо́н, karjalan kelel: Änižröunan piiri, livv.: Oniegan rannikon piiri, suom.: Äänisenrannan piiri) om Venälaižen Federacijan Karjalan Tazovaldkundan municipaline ühtnik.

Rajonan sijaduz om Karjalan Tazovaldkundan suvipolel da Änižjärven randal. Rajonan administrativine keskuz om Petroskoi, se ei mülü rajonha.

Istorii

Änižröunan (Änižrandan) rajon om sätud vl 1927, elokun 29. päivän VCIK:an käskön mödhe. Sil aigal Petroskoi-lidn tegi sen administrativižen keskusen funkcijoiden mödhe.

Vodespäi 1941 vodehesai 1944 rajon oli anastadud Suomenman sodavägil (voinvägil).

Vozil 1946 (2. sulaku) — 1963 (1. uhoku) Ladv-žilo oli rajonan administrativižeks keskuseks. Vl 1956 ühtištadihe Šoutarven rajonad Änižröunan (Änižrandan) rajonanke.

Vodelpäi 1994 (vodhesai 2005, municipaližhe administrativižhe reformhasai) Änižröunan (Änižrandan) rajonan suvipol' oli mülütadud Vepsän rahvahaližhe volost'he. Se oli vepsläižiden administrativižeks avtonomijaks. Volostin keskusen oli Šoutarv. Nügüd' ned oma Šokšan, Šoutarven da Kaleigen (Kalajogen) vepsän küläkundad.

Geografijan andmused

Änižröunan (Änižrandan) rajonal om röunoid Venäman kudenke municipaliženke ühtnikanke:

• Petroskoin lidnümbrikonke pohjoižpäivnouzmal,
• Medvežjegorskan rajonanke pohjoižpäivnouzmal i Pudožan rajonanke päivnouzmal Änižen kal't,
• Leningradan agjan Kos'kenaluižen (Podporožjen) rajonanke suvel,
• Präžan rahvahaliženke rajonanke päivlaskmal,
• Kondopogan rajonanke pohjoižel.

Rajonan pind — 4 475 nellikkilometrad (kaks'toštkümnenz' sija tazovaldkundas 18:späi).

Joged mülüdas Änižjärven i Atlantižen valdmeren basseinha.

Klimat om ven pehmed. Heinkun keskmäine lämuz om +16,0 C°, vilukun −10,0 C°.

Londuseližed varad oma sauvondmaterialad (rugižkivi, ozrikkivi, gabrodiabaz, sauvondkivi), mec, kala, reskvezi.

Administrativiž-territorialine jagand

Rajonan tobmuden pert' Petroskoiš vl 2019

Vspäi 2005 rajonan territorii jagase koumetoštkümneks küläkundaks.

1. Derevänkan küläkund (ven.: Деревянкское сельское поселение)
   • Derevänk (ven.: Деревянка)
   • Päžievan Sel'g (ven.: Пяжиева Сельга)
2. Därvenojan küläkund (ven.: Деревянское сельское поселение)
   • Därvenoja (ven.: Деревянное)
   • Orzegan stancii (ven.: ст. Орзега)
   • Pedasel'g (ven.: Педасельга)
   • Uja (ven.: Уя)
   • Užesel'g (ven.: Ужесельга)
3. Garnizonan küläkund (ven.: Гарнизонное сельское поселение)
   • Čalna-1 vai Besovecan garnizon (ven.: Чална-1, Гарнизон Бесовец)
   • Porožek vai Kos'kut (ven.: Порожек)
4. Kaleigan (Kalajogen) vepsän küläkund (ven.: Рыборецкое вепсское сельское поселение)
   • Kaleig (Kalajogi) (ven.: Рыбрека)
   • Kaskez (ven.: Каскесручей, Каскеза)
   • Toižeg (ven.: Другая Река)
5. Ladvan küläkund (ven.: Ладвинское сельское поселение)
   • Ladv (ven.: Ладва)
   • Puht (ven.: Пухта)
6. Ladva-Vetkan küläkund (ven.: Ладва-Веткинское сельское поселение)
   • Ladva-Vetk (ven.: Ладва-Ветка)
   • Nirkin stancii (ven.: ст. Нырки)
   • Taržepol' (ven.: Таржеполь)
7. Meliorativnijan küläkund (ven.: Мелиоративное сельское поселение)
   • Meliorativnii (ven.: Мелиоративный)
8. Pajan küläkund (ven.: Пайское сельское поселение)
   • Pai (ven.: Пай)
   • Revsel'g (ven.: Ревсельга)
9. Šujan küläkund (ven.: Шуйское сельское поселение)
   • Šui (ven.: Шуя)
   • Besovec (ven.: Бесовец)
   • Careviči (ven.: Царевичи)
   • Karjalaine Külä (ven.: Карельская Деревня)
   • Kosalm (ven.: Косалма)
   • Matkači (ven.: Маткачи)
   • Namoevo (ven.: Намоево)
   • Šujan Čup (ven.: Шуйская Чупа)
   • Šujan stancii (ven.: ст. Шуйская)
   • Verhov'je (ven.: Верховье)
10. Zaozer'jen küläkund (ven.: Заозерское сельское поселение)
    • Zaozer'je (ven.: Заозерье)
    • Jalgub (ven.: Ялгуба)
    • Koivuižed Sildad (ven.: Берёзовые Мосты)
    • Sujsar' (ven.: Суйсарь)
    • Sujsar' Sarel (ven.: Суйсарь на острове)
11. Uden Vilgan küläkund (ven.: Нововилговское сельское поселение)
    • Uz' Vilg (ven.: Новая Вилга)
    • Lososinnoje (ven.: Лососинное)
    • Mašezero (ven.: Машезеро)
    • Polovin (ven.: Половина)
    • Uz' Lososinnoje (ven.: Новое Лососинное)
    • Vilg (ven.: Вилга)
12. Šokšun vepsän küläkund (ven.: Шокшинское вепсское сельское поселение)
    • Kvarcitkülä (ven.: Кварцитный)
    • D'äšarv (ven.: Яшезеро)
    • Šokš (ven.: Шокша)
    • Ustii (ven.: Устье)
13. Šoutarven vepsän küläkund (ven.: Шёлтозерское вепсское сельское поселение)
    • Šoutjärv' (ven.: Шёлтозеро)
    • Išan' (ven.: Ишанино)
    • Matfejansel'g (ven.: Матвеева Сельга)
    • Mecantaga (ven.: Залесье)
    • Mägikülä (ven.: Горное Шёлтозеро)
    • Vehkoi (ven.: Вехручей)

Eläjad

Vn 2002 Venäman rahvahanlugemižen mödhe rajonan eläjiden lugu oli 18 597 ristitud, vn 2010 — 21 502 ristitud, vn 2021 — 22 351 ristitud.

Kaik om 51 eländpunktad rajonas (vl 2005), niiden kesken 16 külänvuittušt žilod, üks' raudtestancii kaikenaigaiženke ristitištonke, üks' raudteseižutezpunkt kaikenaigaiženke ristitištonke da 33 küläd.

Toižed znamasižed eländpunktad oma Šui-žilo (3,3 tuh. rist. vl 2013), Meliorativnii-žilo (2,3 tuh. rist. vl 2016) da Ladv-žilo (2,2 tuh. rist. vl 2016).

Irdkosketused

• Änižröunan (Änižrandan) rajonan oficialine sait (prionego.ru). (venäkelel)
• Änižröunan (Änižrandan) rajon Karjalan Tazovaldkundan oficialižel gov.karelia.ru-saital. (venäkelel)