Finiks

Finiks
Phoenix

Valdkund	Amerikan Ühtenzoittud Valdkundad
Eläjiden lugu (2014)	1,537,058 ristitud
Pind	1341,48 km²
Pämez'	Greg Stenton (2012—)
Telefonkod	+1-480, 602, 623
Aigvö	UTC−7

Finiks (angl.: Phoenix [ˈfiːnɪks], mugažo ispanijan kelel AÜV:oiden südäimes) om AÜV:oiden kudenz' lidn-millioner, Arizon-štatan pälidn (vs 1912 uhokun 14. päiväspäi), sen kaikiš suremb lidn. Lidnan aglomeracii otab kahtendentoštkümnenden sijan AÜV:oiš ristitišton lugun mödhe (4,4 mln vl 2014). Finiks om konurbacijas Mesanke da Glendeilanke.

Lidn om sodaelektrotehnižen tegimišton, sodaaviacijan da atomtegimišton keskuz.

Istorii

Vl 1867 Džek Svilling-armijanveteran pani ičeze maižanduzferman amuižen indejalaižiden eländpunktan sijas. Finiks-žilo sai lidnan statusad vl 1881 uhokun 25. päiväl.

Vl 1911 semendkun 18. päiväl ezmäine padosein oli pästtud radmaha vezivaradimenke šingotamha maižandusen.

Geografijan andmused

Finiks sijadase štatan keskuses, vedase pohjoižespäi suvhe.

Lidn seižub tazangištol 340 metrad korktusel, sijadase Solt-jogen molembil randoil, no se om ojandeh tobjan palan päiči veden heitandan aigas vezivaradimespäi.

Klimat om subtropine letetazangišton, kuiv da räk. Tal'vkun da vilukun kesklämuz om +13°C, heinkun da elokun — +34°C. Paneb sadegid 204 mm vodes, kaikiš kuiv pord om sulaku-kezaku (10 mm kaikes pordos), toižil kuil 16-24 mm kus. Poud oleleb 330 päiväd vodes.

Finiks jagase 15 lidnkundha (angl. urban village), mugažo severzihe lidnanlaptoihe (angl. neighborhood).

Ižanduz

Suren Finiksan kogosüdäiprodukt om enamba 200 bln US$ (vl 2012).

US Airways (American Airways-kompanijan pala) päfater, American Express-rahanoigenduzkompanijan päkeskuz, Intel-kompanijan 7 tegint sijadase lidnas.

Transport

Avtobusad da kiruhtramvaid oma kundaližeks transportaks lidnan südäimes. Vspäi 1996 raudteühtenzoitust eile, lähembaine raudtestancii om 48 km suvhe. Avtoiden da velosipediden kortomha andmižen sistem om šingotadud.

Rahvahidenkeskeine soda- da civiline «Finiks Skai Harbor»-lendimport (PHX) sijadase 5 kilometras suvipäivnouzmha lidnan azjaližes keskusespäi. Sišpäi tehtas reisid Meksikha, Kanadha da Sur'he Britanijha, mugažo AÜV:oiden südäimes.

Irdkosketused

• Lidnan ohjastusen oficialine portal (phoenix.gov). (angl.)