Kos'kenaluižen rajon

Kos'kenaluižen rajon
Подпорожский район
Znam;	Flag;
Valdkund	Venäma
Administrativine keskuz	Kos'kenaluine
Eläjiden lugu (2016)	30,213 ristitud
Pind	7,830 km²

Kos'kenaluižen (Podporožjen) rajon (ven.: Подпорожский район) om municipaline ühtnik Leningradan agjas.

Administrativine keskuz om Kos'kenaluine-lidn. Siš eläb rajonan ristitišton koume videndest.

Istorii

Rajonan aluz om pandud vl 1927 elokun 1. päiväl Leningradan agjan Pöudon ümbrikho ühten aigan niiden sädandanke. Vl 1930 heinkun 23. päiväl heitihe ümbrikod, i siš aigaspäi rajon mülüb Leningradan agjaha kuti administrativine ühtnik. Vozil 1932−1938 Važini-külä oli rajonan pordaigaižeks keskuseks Üläsüvärin GES:an sauvomižen tagut Kos'kenaluižes. Vl 1954 ühtištadihe rajonad Ust'kan rajonanke. Vspäi 1963 enččen Vinglan rajonan territorii mülüb Kos'kenaluižen rajonha. Rajon om olmas nügüdläižiš röunoiš vspäi 2006.

Geografijan andmused

Kos'kenaluižen rajon om Leningradan agjan pohjoižpäivnouzmaine taho. Pind — 7 830 nellikkilometrad (ühtenz' sija agjas). Mec katab 7 200 km² vai 92% territorijad; sil-žo aigal mecmaiden fondan pind om 5550 km² vai 71% territorijad.

Om röunoid Venäman seičemenke rajonanke i ümbrikonke:

päivnouzmas Vologdan agjan Vitegran rajonanke;
suvipäivnouzmas Vologdan agjan Babajevon ümbrikonke;
suves Leningradan agjan Tihvinan rajonanke;
suvipäivlaskmas da päivlaskmas Leningradan agjan Pöudon rajonanke;
lodehes Karjalan Tazovaldkundan Olonecan rahvahaližen rajonanke;
pohjoižes Karjalan Tazovaldkundan Präžan rahvahaližen rajonanke da Änižröunan rajonanke.

Joged mülüdas Atlantižen valdmeren basseinha. Znamasižed joged oma Süvär' da sen hura Ojat'-ližajogi. Änine lainištab rajonan pohjoižpäivnouzmaižid randoid.

Londuseližed varad oma turbaz, sauvondmaterialad (sauvondkivi, apakkivi, letked, saved, gravii), mec, reskvezi, gidroenergii. Londuseližen Vepsän mec-puišton pala om rajonan suvipäivnouzmas.

Vn 2006 vilukun 1. päiväspäi rajonan territorii jagase videks municipaližeks ühtnikaks: nell' lidnankundad da üks' küläkund.

Tobmuz

Käskusenandai tobmuz om rajonan Ezitajiden Nevondkund (ven. Совет депутатов) 15 ühtnijanke. Kaik rahvaz valičeb heid videks vodeks. Järgvaličendad sihe oliba vn 2014 sügüz'kun 14. päiväl. Vasilii Mosihin radab sen ezimehen da rajonan pämehen vn 2009 redukun 23. päiväspäi kahtenden strokun jäl'geten, hän-žo radab Kos'kenaluine-lidnankundan pämehen (sen Ezitajiden Nevondkundan ezimehen). Rajonan Ezitajiden Nevondkund valičeb rajonan administracijan pämest da paneb händast radsijha.

Voden 2009 kül'mkun 23. päiväspäi Petr Levin om valitud i radab rajonan administracijan pämehen, se om hänen kahtenz' strok jäl'geten. Hän-žo radab Kos'kenaluine-lidnankundan administracijan pämehen. Ezmäine varapämez' da nell' muite varapämest oma hänele abhu. Kahesa palakundad, koume komitetad da laudkund alištudas rajonan administracijale.

Eläjad

Vn 2002 Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 35 157 ristitud, vl 2010 — 31 753 ristitud.

Kaik om 72 eländpunktad rajonas, niiden kesken üks' lidn, koume lidnanvuittušt žilod, nell' žilod muite, üks' raudtestancijan žilo da 63 küläd.

Toižed sured eländpunktad oma lidnanvuiččed Nikol'skii-žilo (2,8 tuh. rist. vl 2016), Važini-žilo (2,7 tuh. rist. vl 2016) da Ust'ka-žilo (2,4 tuh. rist. vl 2016), mugažo Vingl-külä (2,2 tuh. rist. vl 2010).

Rahvahad (enamba 0,4 % vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe): venälaižed — 89,2 % (28 324 rist.), vepsläižed — 2,9 % (909 rist.), ukrainalaižed — 0,9% (276 rist.), vaugedvenälaižed — 0,7 % (234 rist.), karjalaižed — 0,5 % (149 rist.), toižed rahvahad — 1,6 % (514 rist.), rahvahuden ozutandata — 4,2 % (1347 rist.)^[1].

Vepsläižed elädas rajonan suves da päivnouzmas päpaloin.

Ižanduz

Rajonan ižandusen päsarakod oma mecan varhapanend da ümbriradmine, laivoiden sauvomine da kohenduz, sildkonstrukcijoiden tehmine, tarbhaižiden kaivatusiden samine, torguind, omblend, gidroenergetik (Üläsüvärin GES)^[2].

Homaičendad

Irdkosketused

[1] Национальный состав и владение языками, гражданство населения Ленинградской области (Leningradan agjan rahvahaline mülükund, ristitišton kel'mahtod da rahvahanikuz.) / Стат. сборник. Часть 1. — СПб.: Петростат, 2013. — 266 lpp. — Lp. 73. (ven.)

[2] Kos'kenaluižen rajonan investicine pasport (podadm.ru). — 16 lpp. — Lpp. 3, 7−8. (ven.)

[1]

[2]

L • D • R Vepsän küläd Leningradan agjan Kos'kenaluižen rajonas
Küläd
	Heimd'ogi • Järved • Kall' • Karhil † • Kekar'v † • Kičoja (Čuroja) • Kurb • Ladv (LA) • Mäggär'v • Nemž • Šond'al • Vil'häl • Vingl
Vepsän küläd Leningradan agjas