Alžir (lidn)

Alžir
الجزائر (ar.)
*(El' Džazājir)*
ⴷⵣⴰⵢⴻ (berb.)
*(Dzajer / Lezzajer)*
[[Alžir-lidnan znam\|Lidnanznam]];	Flag;
Valdkund	Alžir
Eläjiden lugu (2011)	3,415,811 ristitud
Pind	363 km²
Pämez'	Abdenour Rabehi; (sügüz'ku 2022—,; Abdenour Rabehi)
Telefonkod	+213-(0)21
Aigvö	UTC+1

Sil sanal voib olda toižid znamoičendoid; miše nähta niid, tulgat tänna.

Alžir (arab.: الجزائر العاصمة El' Džazājir al-ʿāṣima, berber.: ⴷⵣⴰⵢⴻ Dzajer / Lezzajer vepsän kirjamil, franc.: Alger [al.ʒe]) om ühtennimine Alžir-valdkundan pälidn. Se om Alžiran agjan (vilajetan) administrativine keskuz mugažo.

Istorii

Nügüdläižen eländpunktan aluz om pandud berberan dinastijan Bologgin ibn Ziri-ezitatal vodel 944 finikijalaižiden amuižen Ikosim-eländpunktan sijas (Ikosium Rimalaižen imperijan aigan). El' Džezājir kändase «sared» araban kelespäi, sikš nell' sart oli mererandanno edel 1525. vot, sid' ned ühtištuiba kontinentanke. 16.-18. voz'sadoil lidn oli merirazbainikoiden bazaks. Vll 1830−1962 Alžir oli Francijan ühtennimižen kolonijan pälidnaks. Lidnan pämez' nimitase vali:kš.

Alžir-lidn šingotase himižel da kivivoihimižel sarakoil, mašiništonsauvomižen i tekstilin edheotandoil, sömtegimištol, turizmal i meriportal, fondbirž radab.

Geografijan andmused

Lidn sijadase Keskmeren suvipäivlaskmaižel randal, 2..424 m korktusil, kümne metrad ü.m.t. keskmäižel korktusel. Atlas-mäged ümbärtas lidnad suvespäi.

Klimat om Keskmeren päivoikaz, kezal eriližešti. Keza om räk. Voden keskmäine lämuz om +18,2 C°, heinkun-elokun +25,7..+26,6 C°, tal'vkun-keväz'kun +11,3..+13,6 C°. Ekstremumad oma −3,3 C° (viluku) i +48,7 C° (heinku). Ei voi panda halad semendkus-redukus. Il'man lämuz voib ületada +30 C° kaikil kuil päiči vilukus. Paneb sadegid 601 mm vodes, enamba kül'mkus-uhokus (72..103 mm kus), kuiv sezon oleskeleb kezakus-elokus (21 mm pordos). Paneb lunt harvoin lujas, kerdan voz'kümnes. Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 62..71 % röunoiš voden aigan.

Tobmuz

Alžiran agj jagase 13 nimitadud administrativižeks ümbrikoks, ned alajagasoiš 57 nimitadud kundaks. Agjan tobj pala om pälidnan eläjad.

Edeližed lidnan i agjan administracijan pämehed (vali:d) oma Ahmed Maabed (Ahmed Maâbed, kül'mku 2021 — sügüz'ku 2022), Jusef Čerfa (Youcef Cherfa, viluku 2020 — kül'mku 2021), Abdel'halik Sejouda (Abdelkhalek Sayouda, sulaku 2019 — viluku 2020), Abdel'kader Zuh (Abdelkader Zoukh, reduku 2013 — sulaku 2019).

Eläjad

Vl 2008 Alžiran rahvahanlugemižen mödhe lidnan ristitišt oli 2 364 230 eläjad 273 km² pindal, ezilidnoidenke (vilajet) — nell' polenke millionad eläjid (2020), valdkundan kümnendez, i läz 7,8 mln lidnaglomeracijas 1190 km² pindal (2015, 1. sija Margiban maiš). Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd'.

Rahvahad: arabialaižed — 53 %, berberad — 44 %, toižed rahvahad — 3 % (immigrantad Kitaišpäi, Vjetnamaspäi i Mališpäi päpaloin).

Transport

Avtobusad, tramvaid, taksid, funikulörad, ezilidnelektrojonused i metro (vspäi 2011 üks'jäine jono radab 19 stancijanke, 18 km raudted) oma kundaližeks transportaks lidnas.

Rahvahidenkeskeine civiline Alžiran lendimport Huari Bumed'jen-prezidentan nimed^[1] (ALG / DAAG, 7,9 mln passažiroid vl 2018) sijadase seičemetoštkümnes kilometras päivnouzmha-suvipäivnouzmha lidnan keskuzpalaspäi Dar El' Beid-ezilidnas. Tehtas reisid Francijan äjihe lidnoihe, Evropan erasihe-se maihe, araban i francijan keliden maihe mail'madme, mugažo Alžir-valdkundadme.

Galerei

Lidnan tobmuden sauvuz Tazovaldkundan avoinirdal (läz 1900. vot)
Vanhan lidnan palan nägu (2005)
Lidnan Sur' mečet' (Džamaa-Al'-Kabir, alusenpanend 1097), vn 2018 nägu
Sunnitine Ketčaoua-džuma-mečet', vn 2018 nägu
Afrikanižen Jumalanmaman katoline päjumalanpert', vn 2012 nägu
Azjaline Bab Ezzouar-rajon vl 2013 vai sen aigemba
Alžiran universitetan-1 päsauvuz kirjištonke i keliden fakul'tetanke (2018)
Alžiran rahvahidenkeskeižen lendimportan terminal nomer 1 vl 2010
Lidnan meriport vl 2015

Homaičendad

↑ Alžiran Rahvahidenkeskeižen lendimportan oficialižetoi sait (algiers-airport.com). (angl.)

Irdkosketused

Lidnan turizman informacine portal (alger-city.com). (fr.)

Alžir (lidn) Vikiaitas

	Afrikan pälidnad
	Abudž \| Addis-Abeb \| Akkr \| Alžir-lidn \| Antananarivu \| Asmar \| Bamako \| Bangi \| Banžul \| Bisau \| Brazzavil' \| Dakar \| Dodom \| Džibuti-lidn \| Džub \| Fritaun \| Gaborone \| Giteg \| Harare \| Hartum \| Jamusukro \| Jaunde \| Kair \| Kampal \| Kigali \| Kinšas \| Konakri \| Librevil' \| Lilongve \| Lome \| Luand \| Lusak \| Malabo \| Maputu \| Maseru \| Mbabane \| Mogadišo \| Monrovii \| Moroni \| Nairobi \| Ndžamen \| Niamei \| Nuakšot \| Port Lui \| Porto Novo \| Prai \| Pretorii \| Rabat \| San Tome \| Tripoli \| Tunis-lidn \| Uagadugu \| Viktorii \| Vindhuk

[1] Alžiran Rahvahidenkeskeižen lendimportan oficialižetoi sait (algiers-airport.com). (angl.)

[1]