Lilongve

Lilongve
Lilongwe (angl.)
Ri'ɽo.gwe (njandž.)

Valdkund	Malavi
Eläjiden lugu (2018)	989,318 ristitud
Pind	727,79 km²
Telefonkod	+265-
Aigvö	UTC+2

Lilongve (angl.: Lilongwe [lɪˈlɒŋweɪ], amerikaine pagin [-wi, lɪˈlɔːŋweɪ], njandž.: Ri'ɽo.gwe [ɽiˈɽoᵑɡʷe]) om Malavin pälidn da kaikiš suremb lidn.

Istorii

Kalanikoiden pen' külä oli voz'sadoiš lidnan sijas. Nügüdläižen eländpunktan aluz om pandud vl 1906 kuti torguindžilo, nimitihe jogen mödhe. Vl 1909 raudte läbiti eländpunktad. Lilongve šingotihe tabakan biržal i sai lidnan statusad vl 1947. Vl 1975 se kändihe valdkundan pälidnaks suvižen Zomb-lidnan sijas, i valdkundaližed aluzkundad sirdiba Lilongvehe vhesai 2005.

Lilongve šingotase pälidnan funkcijoil, torguindal i sauvondal, finansoiden sarakol, sömtegimištol, sidä kesken tabakan i kukruzan ümbriradmižel.

Geografijan andmused

Lidnan sijaduz Lilongven ümbrikos i Malavi-valdkundas vn 2006 kartal

Lidn sijadase valdkundan keskuzpalas, ühtennimižen Lilongve-jogen randal (200 km pitte, Njas-järven i Zambezin bassein), 1050 m ü.m.t. keskmäižel korktusel.

Klimat om subtropine kaks'sezonine korktoiden mägiden röunal, päivoikaz päiči vihmsezonas (tal'vku-keväz'ku). Redukun-keväz'kun keskmäine lämuz om +21,7..+23,5 C°, kezakun-elokun +15,4..+17,3 C°, ekstremumad oma −0,6 C° (heinku) i +34,5 C° (reduku, kül'mku). Il'man lämuz voib ületada +30 C° sügüz'kus-semendkus, ei voi olda madalamb mi +10 C° kül'mkus-keväz'kus. Paneb sadegid 869 mm vodes, enamba tal'vkus-uhokus (187..223 mm kus), kuiv sezon oleskeleb semendkus-redukus (24 mm kaikes pordos). Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 78..83 % röunoiš tal'vkus-sulakus, 74 % semendkus, 52..53 % sügüz'kus-redukus, 60..69 % toižiš kuiš.

Lidnan rajonad vl 2023

Eläjad

Vn 2018 Malavin rahvahanlugemižen mödhe pälidnan eläjiden lugu oli 989 318 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd'.

Eläjiden tobj pala oma nened afrikanižed igähižed rahvahad: čeva (enamba kaht videndest), ngoni, lomve, jao, tumbuko.

Religijan mödhe (2018) lidnalaižiden 84 % oma hristanuskojad (Keskafrikan presviterianine jumalankodikund, katolicizm, baptistad da toižed protestantad), 11 % islamanuskojad, 5 % — toižed uskojad i religijatomad.

Galerei

• 
  Valdkundan ezmäižen Kamuzu-prezidentan mavzolei (2008)
• 
  Čuhunduz časuidenke pölištunuziden kahtes mail'man sodas saldatoiden muštoks, vn 2009 nägu
• 
  Kontor lidnan keskuzpalas vl 2011
• 
  Medsizariden kolledž Malavin universitetas (2008)
• 
  Rahvahidenkeskeine Kamuzu-lendimport vl 2019

Sebruzlidnad

• Lusak, Zambii (vspäi 2004)
• Kitai Taibei, Taivan', Kitai (1984)

Irdkosketused

• Lidnan tobmuden sait (lcc.mw). (angl.)