Kampal

Kampal
Kampala (angl. i suahili)

Valdkund	Ugand
Eläjiden lugu (2019)	1,680,600 ristitud
Pind	189 km²
Pämez'	Erias Lukvago (viluku 2011—, Erias Lukwago)
Telefonkod	+256-(0)41
Aigvö	UTC+3

Lidnan kart (2011)

Kampal (angl. i suah.: Kampala, anglijan virkand: [kæmˈpɑːlə] vai [kɑːmˈpɑːlə]) om Ugandan pälidn da kaikiš suremb lidn. Se om Ugandan Keskagjan pälidn mugažo, ičeksaz — üks' 112 ümbrikospäi (Kampal-ümbrik).

Lidn om valdkundan politikan, ižandusen da opendusen päkeskuz.

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud vl 1890 Suren Britanijan F. Lugard-kolonistal mectuztahon sijas.

Vl 1906 Kampal kändihe lidnaks, sid' lidn šingotihe Bugand-kunigahusen pälidnaks. Vspäi 1962 Kampal om Ugandan pälidnaks sen ripmatomuden sandan jäl'ghe.

Kampal om valdkundan bankkeskuseks, šingotase sömtegimištol, metallan ümbriradmižen edheotandoil, traktoriden i meblin pästandal. Ugandan söndtavaroiden eksport mäneb pälidnan kal't (kofe, čai, puvill, tabak, sahar).

Geografijan andmused

Lidn sijadase läz Viktorii-järven pohjošt randištod, 1200 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Kampalan avanport om Port Bell kümne kilometrad suvhe lidnaspäi. Lidnan pind om 189 km², niišpäi 176 km² om kuivma, vezi otab 13 nellikkilometrad.

Klimat om subekvatorialine pehmed vihmmecoiden pil'vekaz. Kun päiväline keskmäine lämuz om +22,0..+23,7 C° vodes läbi. Ekstremumad oma +12 C° (viluku, kezaku-eloku, tal'vku) i +36 C° (uhoku). Paneb sadegid 1264 mm vodes, enamba sulakus (169 mm) i redukus-kül'mkus (138..149 mm kus), om kaks' kuivahkod sezonad: viluku-uhoku (131 mm) da kezaku-heinku (132 mm). Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 66..73 % röunoiš redukus-keväz'kus, 76..80 % sulakus-sügüz'kus.

Kampalan ümbrikon sijaduz valdkundas (2005)

Eläjad

Vl 1991 pälidnan eläjiden lugu oli 774 241 ristitud. Vodele 2002 lidnan ristitišt ületi millionad i oli 1 189 142 eläjad. Vn 2014 Ugandan rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 1 516 210 ristitud, läz 2 mln ristituid elihe ezilidnoidenke. Vl 2019 kaik 6 709 900 ristitud elihe ezilidnoidenke 8 451,9 km² pindal, valdkundan kudendez. Kaikiš suremb lidnan i sen aglomeracijan ristitišt om nügüd'.

Znamasine üläopendusen aluzkund om valdkundaline Makerere-universitet (35 tuh. üläopenikoid vl 2018). Sen aluz om pandud vl 1922 kut tehnine kolledž. Om erižeks universitetaks vspäi 1970, kogoneb ühesas kolledžaspäi i ühtes biznesškolaspäi. Om toižid-ki üläopendusen aluzkundoid lidnas, ned oma privatižed päpaloin.

Transport

Avtobusad, maršruttaksid, taksid i motociklad-taksid («boda-bod:ad») oma kundaližeks transportaks lidnaglomeracijas. Kampal ühtenzoitase raudtel Kenijan Nairobi-pälidnanke.

Rahvahidenkeskeine soda- da civiline Entebbe-lendimport (EBB / HUEN, 1,8 mln passažiroid vl 2018) radab vspäi 1927, sijadase 41 km suvipäivlaskmha avtotedme Kampalan rahaazjoiden keskusespäi Entebbe-lidnas (oli britanižen kolonialižen administracijan pälidnaks). Sišpäi da sihe tehtas reisid Afrikan, Päivlaskmaižen Evropan da Päivlaskmaižen Azijan verhiže maihe.

Galerei

• 
  Bugand-kunigahusen (Buganda Kingdom) parlamentan i käskuzkundan radinsija (Mengo Bulange, 2021)
• 
  Namirembe-päjumalanpert' (vai Ph. Petran päjumalanpert', anglikanine jumalankodikund), vn 2016 nägu
• 
  Ugandan rahvahaline mečet' (om saudud vodele 2008), vn 2019 nägu
• 
  Mapeera Building vl 2025
• 
  Makerere-universitetan administrativine korpus Elefantanlun čuhundusenke (2009)
• 
  Äimetoine Nacionaline stadion Nel'son Mandelan nimed (2014)
• 
  Keskuzline avtobusstancii torguindkeskusenke vl 2008

Irdkosketused

• Kampal-pälidnan oficialine portal (kcca.go.ug). (angl.)