Lusak

Lusak
Lusaka

Valdkund	Zambii
Eläjiden lugu (2020)	2,731,696 ristitud
Pind	360 km²
Pämez'	Čilando Čitangala (2021—, Chilando Chitangala)
Telefonkod	+260−1
Aigvö	UTC+2

Lidnan sijaduz agjas i valdkundas (vn 2015 kart)

Lusak (angl.: Lusaka [luːˈsɑːkə]) om Zambijan pälidn da kaikiš suremb lidn. Se om Lusakan agjan administrativižeks keskuseks da palaks mugažo.

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud vl 1905 kuti Lusak-raudtestancii da žilo senno vl 1913, nimitihe ledže-heimon lähižen külän vejan mödhe. Vspäi 1931 lidn oli britanižen Pohjoižrodezii-protektoratan administrativižeks keskuseks. Om ripmatoman valdkundan pälidnaks vspäi 1964.

Lusak om valdkundan politikan, kommercijan, torguindan, opendusen i kul'turan keskuz. Lusakan fondbirž om avaitud vl 1993.

Geografijan andmused

Lidn sijadase valdkundan keskuzpalan suves, 1279 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Sur'veded vihmsezonan aigan poletas ližakast geografišt sijadust.

Klimat om subekvatorialine kaks'sezonine, päivoikaz päiči vihmsezonas. Voden keskmäine lämuz om +21,5 C°, kezakun-heinkun +17,3..+18,3 C°, redukun-kül'mkun +24,4..+24,8 C°. Ekstremumad oma +3,0 C° (heinku) i +39,5 C° (kül'mku). Il'man lämuz voib ülitada +30 C° joga kul. Paneb sadegid 757 mm vodes, niiden tobj pala lankteb tal'vkus-uhokus (169..210 mm kus), kuiv sezon oleskeleb semendkus-sügüz'kus (koume millimetrad kaikes pordos). Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 46..54 % röunoiš elokus-redukus, 60..69 % semendkus-heinkus i kül'mkus, 76..82 % tal'vkus-sulakus.

Eläjad

Vl 2009 lidnan eläjiden lugu oli 1 413 000 ristituid, vn 2010 rahvahanlugemižen mödhe — 1 715 032 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd'. Läz 3,3 mln ristituid oli ezilidnoidenke vl 2019 (oli 2,2 mln vl 2010, valdkundan seičemendez).

Edeline lidnan pämez' (angl.: mayor of Lusaka) om Miles Sampa (heinku 2018 — 2021).

Transport

Avtobusad, maršruttaksid i taksid (vahvištadud maršrutoil) oma kundaližeks transportaks lidnas. Avtobusad ühtenzoittas ezilidnoidenke.

Rahvahidenkeskeine soda- da civiline lendimport ezmäižen Kennet Kaunda-prezidentan nimed (LUN / FLKK, 1,35 mln passažiroid vl 2018) sijadase 27 kilometras pohjoižpäivnouzmha lidnan keskuzpalaspäi.

Sebruzlidnad

• Tadžikistan Dušanbe, Tadžikistan (vspäi 1966)
• Venäma Iževsk, Udmurtijan Tazovaldkund, Venäma (1995)
• AÜV Los Andželes, Kalifornii, AÜV (1968)

Irdkosketused

• Lidnan oficialine sait (lcc.gov.zm). (angl.)