Alatagil

Vikipedii-späi
Alatagil
Нижний Тагил
 Lidnanznam
 Flag
Valdkund Venäma
Eläjiden lugu (2021) 344,656 ristitud
Pind 297,47 km²
Alatagil Нижний Тагил
Pämez' Vladislav Pinaev
(kezaku 2018—)
Telefonkod +7−3435-xxx-xxx
Avtokod 66, 96, 196
Aigvö UTC+5 (MSK+2)


Lidnan nägu Man kaimdajaspäi edel 2006. vot

Alatagil (ven.: Нижний Тагил) om Venäman lidn da järed tegimištoline keskuz Sverdlovskan agjan päivlaskmas. Se om agjan kahtenz' surtte lidn, Alatagilan lidnümbrikon administrativine keskuz.

Istorii[vajehta | vajehtada tekst]

Vl 1696 löutihe vas'kkivendod da raudmägid nügüdläižen lidnan ümbrištos. Tagilan raudtegim (ven.: Тагильский завод) i Vijan raudtegim (ven.: Выйский завод) oliba saudud Demidovad-dinastijan ohjastusen al Suren Petran käskön mödhe vn 1714 jäl'ghe. Alatagil-eländpunktan alusenpanendan oficialine dat om vn 1722 19. (8.) päiv redukud, sil päiväl saihe ezmäšt kaugedraudad Vijan tegimel. Žilo oli tetab metallal (vas'k i raud) «Vanh näd»-torguindznamanke, kuvatadud lehtraudaižil kandičuil. Vl 1800 tegihe melel velosipedan täs, vl 1833 — puruvedimen.

Vn 1919 20. päiväl elokud koume ühtenzoittud volostid (Tagilan, Vijan-Mikulain i Stroican-Aleksandran) saiba lidnan statusad nügüdläiženke nimenke, sil aigal ristitišt oli 30..40 tuhad eläjid. Vspäi 1963 lidn om alištunu agjan tobmudele oikti.

Alatagil šingotase raudan Korgedmägen küllästamižfabrikal i Alatagilan metallurgižel tegimel, mašiništonsauvomižel («Uralvagonzavod» — vagonad, tramavaid, cisternad, sodatankad, traktorad, ekskavatorad, kormadimed, toižed edheotandad — palad raudtemašiništon täht, kriotehnik), sauvondmaterialiden sarakol (leskusenvastaižed materialad, metalližed konstrukcijad, lämuzizoläcii, asfal't, cement, apakut), himižel tegimel («Uralhimplast») i sömtegimištol (leibtegim, jähine), mugažo mebel'fabrik radab.

Geografijan andmused[vajehta | vajehtada tekst]

Alatagilan rajonad:
     Leninan rajon (ven. Ленинский)      Tagilstroin rajon (ven. Тагилстроевский)      Dzeržinskijan rajon (ven. Дзержинский)

Lidn sijadase Keskmäižen Uralan päuvnouzmaižel pautkel, Tagil-jogen üläjoksmusen da sen huran Vii-ližajogen (34 km pitte, ven.: Выя, Tur-jogen oigedpol'ne bassein) randoil, 200 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Tagilan uit om saudud lidnan suvipalas, Vijan uit — päivlaskmas. Kahesa mäged seištas lidnas ani: Medved'-Kivi, Korged, Pit'k, Pall'az Kivi da toižed, 250..388 m ü.m.t. korktusil.

Matkad lidnaspäi Jekaterinburghasai om 125 km suvhe orhal, 143 km avtotedme vai raudtedme. Lähembaižed lidnad oma 30..50 km lidnaspäi: Nevjansk, Kirovgrad, Ülätagil i Novoural'sk suvhe, Kušv, Ülätur i Krasnoural'sk pohjoižhe, Üläsald i Alasald päivnouzmha.

Alatagil jagase koumeks lidnrajonaks. Ned ei olgoi municipaližikš ühtnikoikš, kaikuččel ičeze administracii om olmas. Kaik 23 pen't žilod da küläd mülüdas lidnümbrikho Alatagilan ližaks. Lidnümbrikon pind — 4 105,80 km², se levineb suvhe i päivlaskmha lidnaspäi.

Eläjad[vajehta | vajehtada tekst]

Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 361 811 ristitud, lidnümbrikon — 365 433 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 425..439 tuhad eläjid vll 1985−1994 (439 521 rist. vl 1989). Vl 2018 kaik 353 950 ristitud elihe lidnas i 356 844 ristitud kaikes lidnümbrikos.

Rahvahad (ozutadud rahvahudenke vl 2010): venälaižed — 92,9%, totarlaižed — 2,0%, ukrainalaižed — 0,9%, toižed rahvahad — 4,2%.

Ortodoksižen hristanuskondan koume päjumalanpertid[1], 15 jumalanpertid, kaks' časounäd, mez'- i naižjumalankodid oma avaitud, i islaman augškol (medrese) om olmas lidnas. Mugažo om protestantizman, islaman, induizman, judaizman i buddizman kundoid.

Keskopendusen 18 aluzkundad (tehnikumad, kolledžad) i üläopendusen 15 filialad (Jekaterinburg, Moskv) oma professionaližen opendusen aluzkundoikš. Kaik om koume sportkompleksad, jäpert'kulu i nell' suks'bazad lidnas.

Transport[vajehta | vajehtada tekst]

Avtobusad, tramvaid, maršruttaksid da taksid oma kundaližeks transportaks. Kaks' päraudtestancijad, päavtostancii i koume lidnoidenkeskešt avtostancijad ratas lidnas. Kiruhjonuz ühtenzoitab Alatagilad Jekaterinburganke, ezilidnelektrojonused ajadas lähižihe lidnoihesai.

Enzne Salk-sodalendimport (ven.: Салка) om aviacijan kodvlendimport vspäi 2005, sijadase 7 km pohjoižpäivnouzmha lidnaspäi.

Galerei[vajehta | vajehtada tekst]

Homaičendad[vajehta | vajehtada tekst]

  1. Alatagilan pühäpertid sobory.ru-saital (ven.), koumanz' om Sündun Voznesenjan päjumalanpert' jumalankodiš.

Irdkosketused[vajehta | vajehtada tekst]



Sverdlovskan agjan lidnad
Alapajevsk | Alasald | Alasergid | Alatagil | Alatur | Aramil' | Artömovskii | Asbest | Berözovskii | Bogdanovič | Degtärsk | Irbit | Ivdel' | Jekaterinburg | Kačkanar | Kamensk Uralal | Kamišlov | Karpinsk | Kirovgrad | Krasnoturjinsk | Krasnoufimsk | Krasnoural'sk | Kušv | Lesnoi | Mihailovsk | Nevjansk | Novoural'sk | Pervoural'sk | Polevskoi | Rež | Revd | Serov | Severoural'sk | Sisert' | Sredneural'sk | Suhoi Log | Zarečnii | Talic | Tavd | Turinsk | Uz' Läl' | Verhoturje | Volčansk | Üläpišm | Üläsald | Ülätagil | Ülätur