Ankar

Ankar
Ankara

Valdkund	Turkanma
Eläjiden lugu (2023)	5,165,783 ristitud
Pind	4,130,2 km²
Pämez'	Mansur Javaš (sulaku 2019—, Mansur Yavaş)
Telefonkod	+90−312
Aigvö	UTC+3

Lidnan kart (2017)

Ankar (turk.: Ankara [ˈaŋ.ka.ɾa]) om Turkanman pälidn. Se om valdkundan kahtenz' lidn eläjiden lugun mödhe Stambulan jäl'ghe, Ankaran agjan administrativine keskuz mugažo.

Istorii

Eländpunkt mainitase 7. voz'sadaspäi edel m.e. Amuižen Grekanman purtkiš kuti Angora vai Ankira (amuižgrek.: Ἄγκυρα «jakar'»). Kätihe Ankarad pälidnaks vn 1923 13. päiväl redukud, sikš miše Atatürkan ohjastuz oli neciš lidnas, sil aigal läz 50 tuhad ristituid elihe lidnas. Planiruihe, miše pälidnan ristitišt linneb 500 tuhad eläjid, no se ližadui teravamb migracijan tagut külärajonispäi, ka pahan ladun pertiden rajonad ümbärziba lidnad. Ende Ankar oli järedan maižanduzrajonan keskuseks, i tetas mail'madme angorižid kozid, kodijänišid i kažid. Keratihe tegimid ezmäižhe tegimišton zonha vaiše vl 1990.

Ankar šingotase pälidnan funkcijoil, transporttesol'meks i penil edheotandoil tobjimalaz (metalltegesiden pästand, torguind, söm, sobad, mebel'). Neniden sarakoiden tegimed ratas: mašiništonsauvomine (sidä kesken elektro-), sodatehnik, sömtegimišt, farmaceftine. Om äi rahanpanmižen i opendusen aluzkundoid.

Geografijan andmused

Lidn sijadase valdkundan keskuzpalan lodehes, Anatolijan mägitazangištol, 938 m ü.m.t. keskmäižel korktusel.

Klimat om ven kontinentaline, vai letetazangišton pol'kuiv viluhk. Voden keskmäine lämuz om +12,6 C°, heinkun-elokun +24,2..+24,3 C°, tal'vkun-uhokun +0,9..+2,8 C°. Ekstremumad oma −24,9 C° (tal'vku-uhoku) i +41 C° (heinku). Kezaaigan minimum om +3,8 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +21,3 C° (uhoku). Voib panda halad semendkus i sügüz'kus. Paneb sadegid 414 mm vodes, enamba semendkus (51 mm), vähemba heinkus-sügüz'kus (15..18 mm kus). Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 45..53 % röunoiš kezakus-sügüz'kus i 69..77 % kül'mkus-uhokus. Tal'v om pil'vesekaz.

Tobmuz

Ankaran agjan rajonad

Ankar-lidn otab Ankaran agjan 16 nimitadud rajonad 25:späi. Kaiken agjan pind om 24 521 nellikkilometrad.

Edeline lidnan pämez' (mer, turk.: başkanı) om Mustafa Tuna (kül'mku 2017 — sulaku 2019).

Eläjad

Vl 2014 lidnan rajoniden eläjiden lugu oli 4 587 558 ristitud 4 130,2 km² pindal. Kaik 5 445 026 eläjad oli Ankaran agjan röunoiš vl 2017, 5 803 482 eläjad vl 2023. Kaikiš surembad lidnan i agjan ristitišton lugud oma nügüd'.

Kaik om 14 universitetad lidnas: seičeme valdkundališt i seičeme privatišt. Znamasine üläopendusen aluzkund om Ankaran universitet (turk.: Ankara Üniversitesi, 70 tuh. üläopenikoid vl 2021). Sen aluz om pandud vl 1946, mülütab 19 fakul'tetad, 13 üläškolad, 15 institutad, enamba mi 40 tedoiduzkeskust.

Transport

Avtobusad, tramvaid, ezilidnelektrojonused da taksid oma kundaližeks transportaks lidnas. Vspäi 1996 metropoliten radab (vspäi 2017 om viž jonod, 56 stancijad, 64 km raudted).

Rahvahidenkeskeine civiline Ankara Esenbog-lendimport (turk.: Ankara Esenboğa Havalimanı, ESB / LTAC, 15,8 mln passažiroid vl 2017) sijadase 28 km pohjoižpäivnouzmha lidnan keskusespäi. Tehtas reisid Saksanmaha i Evropan järedoihe lidnoihe, Keskmäižen Päivnouzmman pälidnoihe, mugažo Turkanman äjihe lidnoihe.

Sebruzlidnad

• Tadžikistan Dušanbe, Tadžikistan (tal'vku 2003)
• Moldov Kišinöv, Moldov (vspäi 2004)
• Pakistan Islamabad, Pakistan (1982)
• Malaizii Kuala Lumpur, Malaizii (1984)
• Vaugedvenäma Minsk, Vaugedvenäma (2007)
• Kitai Pekin, Kitai (kezaku 1990)
• Bosnii da Gercegovin Sarajevo, Bosnii da Gercegovin (1994)
• Korejan Tazovaldkund Seul, Korejan Tazovaldkund (1971)
• Gruzii Tbilis, Gruzii (1996)
• Albanii Tiran, Albanii (1995)
• AÜV Vašington, Amerikan Ühtenzoittud Valdkundad (2011)

Irdkosketused

• Lidnan tobmuden sait (ankara.bel.tr). (angl.) (turk.)