Loviis

Loviis
Loviisa (suom.)
Lovisa (roč.)
Lidnanznam;	Flag;
Valdkund	Suomenma
Eläjiden lugu (2020-01-01)	14,786 ristitud
Pind	1,751,52 km²
Pämez'	Jan Didrik Oker-Blom; (tal'vku 2017—)
Telefonkod	+358-
Aigvö	tal'vel UTC+2,; kezal UTC+3

Loviis (suom.: Loviisa [ˈloʋiːsɑ], roč.: Lovisa [luˈvǐːsɑ]) om Suomenman lidn da lidnankund valdkundan suvirandal. Mülüb Udenma-agjaha, sen kümnenz' lidnankund koumetoštkümnespäi eläjiden lugun mödhe.

Istorii[redaktiruida | redaktiruida purde]

Eländpunktan aluz om pandud kuti Degerbü-lidnuz (roč.: Degerby) Venäman röunanno lidnan statusanke vl 1745, Rosen- i Ungern-čuhundused oma kaičenus. Ročinman Adol'f Frederik-kunigaz tuli lidnha i udesnimiti sidä nügüdläižikš vl 1752 ičeze Luiza Ul'rika Prussalaine-kunigaznaižen-akan ezmäižen nimen mödhe (roč.: Lovisa Ulrika av Preussen, valdoiči vll 1751−1771). Lidn sai torguindan laskendad verhidenke maidenke i šingotihe muga. Vl 1855 läz kaik vanh lidn paloi lophu. Vl 2010 mülütihe Pernai- (suom.: Pernaja), Lil'jendal- i Ruotsinpühtää-municipalitetoid lidnankundha.

Loviis šingotase Valko-torguindmeriportal (mec, pudotadud i pakuidud jügud) ani suvhe lidnaspäi, raudte ühtenzoitab Laht-lidnanke. Turizman kompanijad, pened torguindkeskused i mehanižed laukad oma olmas lidnas. Loviis-atomelektrostancii (Fortum-koncernan pala) radab 15 km suvipäivnouzmha lidnaspäi Hästholmen-sarel.

Geografijan andmused[redaktiruida | redaktiruida purde]

Lidn sijadase agjan päivnouzmaižes čogas, Baltijan meren randpolel, Suomen lahten Loviisan lahten randal. Matkad agjan Hel'sinki-keskushesai om 77 km päivlaskmha-suvipäivlaskmha orhal vai 87 km avtotedme. Lähembaižed lidnad (avtotedme) oma Kotk (Kümenlakso) 40 km päivnouzmha i Porvoo 37 km päivlaskmha.

Lidnankundan ühthine pind om 1751,52 km², sidä kesken kuiv ma 819,74 km², vezi i sokaz tahond ottas 25,84 km², meri — 905,94 km².

Eläjad[redaktiruida | redaktiruida purde]

Vl 1980 nügüdläižen lidnan territorijan eläjiden lugu oli 17 587 ristitud (se oli kaikiš suremb ristitišt), vl 2010 — 15 595 ristitud. Ristituiden pol' eläb lidnankundan keskuses.

Kodikelen mödhe (2016): suomen kel' — 54,9%, ročin kel' — 41,3%, toižed keled — 3,8%.

Olavi Kaleva radoi edeližen lidnan pämehen (2001−2017).