Valkeakoski

**Valkeakoski**
	Lidnanznam;
Valdkund	Suomenma
Eläjiden lugu (2024)	20,788 ristitud
Pind	372,03 km²
Pämez'	Minna Ušanoff; (2021—,; Minna Uschanoff)
Telefonkod	+358-
Aigvö	tal'vel UTC+2,; kezal UTC+3

Valkeakoski (mugažo suomen i ročin kelil, suomen virkand: [ˈʋɑlkeɑˌkoski], sana sanha «vauktad kos'ked») om Suomenman lidn valdkundan suvipäivlaskmas. Se om Pirkanma-agjan kudenz' lidnankund 12:späi eläjiden lugun mödhe.

Istorii

Tahond om elänzoittud raudaigaspäi. Keskaigaine mellicoiden Sääksmäki-žilo oli tahondan keskuzpalas. Valkeakoskin kanal om saudud vodele 1869, ezmäine cellülozbumagaine tegim radaškanzi vl 1873. Valkeakoskin municipalitetan aluz om pandud vl 1923, erigoittihe Sääksmäkin kundaspäi. Valkeakoski sai lidnan statusad vl 1963. Ühtištadihe Sääksmäkin kundanke tošti vl 1973.

Valkeakoski šingotase cellülozbumagaižel tegimel, metallan ümbriradmižel (Valmet) i lihanümbriradmižen edheotandal («Saarioinen Oy», Tampereh). Vll 1941−2013 ratud kuidun (viskoz) tegim radoi lidnas sijaližel cellüloz-torhudel.

Lidnan päiv oigendase 27. redukud, se om Valkeakoski-žilon alusenpanendan voz'päiv.

Geografijan andmused

Lidn sijadase agjan suviröunanno, kos'kidenno Mallasvezi- (pohjoižpäivnouzmha) i Vanajavezi- (suvhe) järviden keskes.

Matkad agjan Tampereh-keskushesai om 35 km pohjoižhe-lodeheze, Hel'sinkihesai — 145 km suvipäivnouzmha-suvhe avtotedme. Lähembaižed lidnad oma Akaa 22 km suvipäivlaskmha i Kangasal koumekümne kilometrad pohjoižhe.

Vn 2022 andmusiden mödhe lidnan ühthine pind om 372,03 km², sidä kesken kuivma — 272,05 km², vezi i sokaz ma ottas 99,98 nellikkilometrad.

Tobmuz

Valkeakoskin municipaline suim kogoneb 43 ezitajaspäi.

Edeližed lidnan pämehed oma Jukka Varonen (keväz'ku 2013 — 2020), Markku Auvinen (radoi vspäi 2005, läksi penzijale vl 2013).

Eläjad

Vl 1980 lidnankundan eläjiden lugu oli 22 780 ristitud, vl 2000 — 20 493 ristitud, vl 2010 — 20 844 ristitud, vl 2020 — 20 765 ristitud. Kaikiš suremb kundan ristitišt oli vl 1980 i 21 332 eläjad vl 2015.

Mamankelen mödhe (2016): suomen kel' — 96,3 %, ročin kel' — 0,2 %, toižed keled — 3,5 %.