Nairobi
Lidnanznam |
Flag |
Valdkund | Kenii |
Eläjiden lugu (2010) | 3,240,155 ristitud |
Pind | 696 km² |
Pämez' | Džonson Sakadža (eloku 2022—, Johnson Sakaja) |
Telefonkod | +254-(0)20 |
Aigvö | UTC+3 |
Nairobi (mugažo anglijan-ki kelel i suahili-kelel; sijaline virkand: [naɪˈroːbi]) om Kenijan pälidn da kaikiš suremb lidn. Se om pälidnan ümbrik administrativižikš.
Lidn om valdkundan openduzkeskuz i Afrikan znamasine finansine keskuz. ÜRO:n ližaofis, Coca-Cola:n, Toyota:n tegimed da kompjutergigantoiden afrikanižed päfaterad sijadasoiš Nairobiš.
Istorii[vajehta | vajehtada tekst]
Vl 1899 lidnan aluz om pandud kuti Ugandan raudten stancii, rahvahatoman son sijas. Lidnan nimi om anttud lähižen Ewaso Nyirobi-vezišton mödhe (masain kelel), mi «vilukahad veded» znamoičeb. Vl 1900 vanhad lidnad polttihe täuzin päzmaha bubonmustmoran süttusespäi.
Vl 1905 sirtihe britanižen protektoratan pälidnad Mombasaspäi Nairobihe. Se sai äi administrativižid pertid, oli regionan tedoidusiden oigenduzčokkoimeks.
Geografijan andmused[vajehta | vajehtada tekst]
Nairobi sijadase Kenijan suvipalas, vähäižen suvhe ekvatoralpäi, 1661 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Poudan aigan voib nähta kaks' surt mäged kerdalaz — Kenii pohjoižes da Kilimandžaro suvipäivnouzmas.
Klimat om subtropine korktoiden mägiden pehmed. Se om päivoikaz tal'vkus-keväz'kus i pil'vesekaz kezakus-elokus. Kun keskmäine lämuz om +15,6..+21 C° vodes läbi, voden keskmäine lämuz om +17,8 C°. Ekstremumad oma +1,1 C° (heinku) i +37,9 C° (kül'mku). Paneb sadegid 1061 mm vodes. Om kaks' vihmsezonad: sulaku-semendku (189..242 mm kus) da kül'mku-tal'vku (108..150 mm kus); kuiv sezon oleleb kezakus-sügüz'kus (18..39 mm kus). Pened manrehkaidused oleldas. Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 56..73 % röunoiš sadegiden sezonha kacten.
Tobmuz[vajehta | vajehtada tekst]
Lidn jagase 17 valičemižümbrikoks (angl.: constituency), ned alajagasoiš 85 administrativižeks lidnanlaptaks (angl. ward).
Pälidnan ümbrikon edeližed pämehed:
- Evans Kidero (keväz'ku 2013 — sulaku 2017);
- Maik Sonko (sulaku 2017 — tal'vku 2020, Mike Sonko);
- Anne Kananu (tal'vku 2020 — 2022).
Eläjad[vajehta | vajehtada tekst]
Vl 1948 lidnan ristitišt oli 119 tuh. eläjid. Läz 6,5 mln ristituid elihe lidnaglomeracijas vl 2009.
Lidnas om hristanuskondan, islaman da sikhizman pühäpertid. Immigrantad tulihe neniš maišpäi: nügüdläižiden Indii- da Pakistan-valdkundoiden territorijad (sauvomha raudted), Somali, Sudan.
Transport[vajehta | vajehtada tekst]
Pened (matatu) da järgeližed avtobusad i taksid oma kundaližeks pätransportaks ajamha lidnan südäimes.
Kaik om koume lendimportad lidnas — azekhiden vägiden täht (Istleit), südäimižiden reisiden täht (Uilson) da rahvahidenkeskeine — Džomo Keniatan nimed (NBO). Rahvahidenkeskeine soda- da civiline lendimport sijadase 15 km suvipäivnouzmha lidnan keskusespäi. Sišpäi tehtas reisid kaikedme Afrikadme, mugažo Päivlaskmaižen Evropan da Azijan erasihe pälidnoihe.
Sebruzlidnad[vajehta | vajehtada tekst]
Nairobil om seičeme sebruzlidnad:
- Denver, Kolorado, AÜV (vspäi 1975)
- Kolonija Tovar, Venesuel
- Kun'min, Junnan', Kitai
- Meksik, Mehiko (2007)
- Pinsän, Czänsi, Kitai (2013)
- Rio-de-Žaneiro, Brazilii (2007)
- Roli, Pohjoine Karolin, AÜV
Homaičendad[vajehta | vajehtada tekst]
Irdkosketused[vajehta | vajehtada tekst]
Nairobi Vikiaitas |
Afrikan pälidnad | ||
Abudž | Addis-Abeb | Akkr | Alžir-lidn | Antananarivu | Asmar | Bamako | Bangi | Banžul | Bisau | Brazzavil' | Dakar | Dodom | Džibuti-lidn | Džub | Fritaun | Gaborone | Giteg | Harare | Hartum | Jamusukro | Jaunde | Kair | Kampal | Kigali | Kinšas | Konakri | Librevil' | Lilongve | Lome | Luand | Lusak | Malabo | Maputu | Maseru | Mbabane | Mogadišo | Monrovii | Moroni | Nairobi | Ndžamen | Niamei | Nuakšot | Port Lui | Porto Novo | Prai | Pretorii | Rabat | San Tome | Tripoli | Tunis-lidn | Uagadugu | Viktorii | Vindhuk | ||