Iran: Erod versijoiden keskes

Iranan Islamine Tazovaldkund
جمهوری اسلامی ایران‎
*(Džomhurijo Eslamijo Iran)*
Flag;	Valdkundznam;
Pälidn	Tehran
Eläjiden lugu (2014)	80,840,713 ristitud
Pind	1,648,195 km²
Kel'	farsi (persijan)
Valdkundan pämez'	Ali Hamenei
Päministr	eile olmas
Religii	islam
Valüt	iranan rial (IRR)
Internet-domen	.ir, ایران.
Telefonkod	+98
Aigvö	tal'vel UTC+3:30,; kezal UTC+4:30

Sirvi ajalugu interaktiivselt

← Vanhemb vajehtuz Udemb vajehtuz→

Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt

VisuaalneVikitekst

Pandud

Vajehtuz 9. Heinku 2017, kell 11:43

Iran (pers.: ایران Iran), täuz' oficialine nimituz — Iranan Islamine Tazovaldkund (pers.: جمهوری اسلامی ایران‎ Džomhurijo Eslamijo Iran), om valdkund Päivlaskmaižes Azijas. Edel 1935 vot sen toine nimituz oli Persii mugažo. Sen pälidn da kaikiš suremb lidn om Tehran.

Istorii

Vs 1979 sulakun 1. päiväspäi Iran om olmas tazovaldkundaks.

Vl 1979 redukun 24. päiväl nügüdläine Konstitucii tuli väghe (om olmas vn 1989 vajehtusidenke).

Geografijan andmused

Iran om mavaldkundröunoiš Afganistananke (röunan piduz om 921 km) da Pakistananke (959 km) päivnouzmas, Irakanke päivlaskmas (1599 km), Turkanmanke (534 km) da Armenijanke (44 km) dai Azerbaidžananke (689 km) lodehes, Turkmenistananke pohjoižes (1148 km). Ühthine röunoiden piduz — 5894 km. Iranan pohjoižed randad lainištab Kaspijan meri (randanpird om 740 km), suvižed randad — Indižen valdmeren Arabijan meren Persijan da Omanan lahted (1700 km). Ühthine randanpird om 2440 km.

Iran om mägikaz ma. Valdkundan kaikiš korktemb čokkoim om sambnuden Demavend (Damavand)-vulkananpä (5604 m). Kaikiš madalamb om Kaspijan meren pind — -28 metrad (valdmeren pindan alemba).

Londuseližed pävarad oma kivivoi, londuseline gaz, kivihil', metallad (raudkivend, vas'k, hahktin, hrom, cink, marganc), rik.

Politine sistem

Ohjandusen form om unitarine teokratine (islamine) prezidentine tazovaldkund. Valdkundan pämez' om Ülembaine ohjandai (Ali Hamenei).

Prezident om kahtendel sijal valdkundas. Kaik rahvaz valičeb händast nelläks vodeks. Kümne varaprezidentad da 21 ministrad oma hänele abuhu.

Parlament om üks'kodine Islamine Konsul'tativine Suim (pers.: مجلس شورای اسلام Medžlis-e šura-je islami). Kaik rahvaz valičeb sen 290 ühtnijoid nelläks vodeks.

Nügüdläine prezident om Hasan Ruhani.

Administrativiž-territorialine jagand

Kacu kirjutuz: Iranan administrativiž-territorialine jagand.

Valdkund jagase 31 agjaha (ostān:ha, pers.: استان). Vl 2012 agjad alajagasoiš 402 ümbrikho (pers.: شهرستان šahrestān), ned — 999 rajonha (pers.: بخش bahš). Edemba, rajonad alajagasoiš municipalitetoihe: 1167 lindankundha (pers.: شهر šahr) da 2512 küläkundha (pers.: دهستان dehestān).

Iranan agjad ühtenzoittas vidhe statistižhe regionha.

Eläjad

Iranas elädas iranalaižed.

Toižed seičeme lidnad-millionerad (vn 2011 rahvahanlugemižen mödhe, surembaspäi penembha): Mešhed, Keredž, Isfahan, Tebriz, Širaz, Ahvaz, Kum.

Ižanduz

Vl 2010 Iranan päeksport oli kivivoi (82%); toine eksport — himižed substancijad (3%), londuseline gaz (2%), polietilen (2%), pähkmed (1%), raudkivend, vas'k, kuld, kourad.

Homaičendad

↑ Iranan ristitišton endustuz vl 2014 heinkus. — Mail'man faktoiden kirj (Cia.gov). (angl.)

Irdkosketused

Iranan Ülembaižen ohjandajan oficialine sait. (14 kelil, sidä kesken (pers.), (ven.), (angl.), (saks.), (turk.), (isp.), (arab.))
Iranan prezidentan oficialine sait. (pers.) (angl.) (fr.) (saks.) (arab.) (Urdu)
Iranan parlamentan oficialine portal. (pers.) (angl.)
Iranan Islamižen Tazovaldkundan portal. (pers.)

Iran Vikiaitas

	Azijan valdkundad
	Azijan valdkundad Afganistan \| Araban Ühtenzoittud Emiratad (AÜE) \| Armenii \| Azerbaidžan¹ \| Bahrein \| Bangladeš \| Brunei \| Butan \| Egipt² \| Filippinad \| Gruzii¹ \| Indii \| Indonezii³ \| Irak \| Iran \| Izrail' \| Japonii \| Jemen² \| Jordanii \| Kambodž \| Kazahstan¹ \| Katar \| Kipr¹ \| Kirgizstan \| Kitai \| Korejan Rahvahaliž-Demokratine Tazovaldkund \| Korejan Tazovaldkund \| Kuveit \| Laos \| Livan \| Malaizii \| Mal'divan Sared \| Mjanmar \| Mongolii \| Nepal \| Oman \| Pakistan \| Päivnouzmaine Timor \| Saudan Arabii \| Singapur \| Sirii \| Šrilank \| Tadžikistan \| Tailand \| Turkanma¹ \| Turkmenistan \| Uzbekistan \| Venäma¹ \| Vjetnam
	¹ Om Evropas mugažo. ² Om Afrikas mugažo. ³ Om Valdmerimaiš mugažo.

[1] Iranan ristitišton endustuz vl 2014 heinkus. — Mail'man faktoiden kirj (Cia.gov). (angl.)

[1]

@@ Rivi 20: / Rivi 20: @@
 | Aigvö = tal'vel [[UTC]]+3:30,<br />kezal [[UTC]]+4:30
 }}
-'''Iran''' ([[farsi]]: ایران ''Iran''), täuz' oficialine nimituz — '''Iranan Islamine Tazovaldkund''' ([[farsi]]: جمهوری اسلامی ایران‎ ''Džomhurijo Eslamijo Iran''), om valdkund [[Azii|Päivlaskmaižes Azijas]]. Edel 1935 vot sen toine nimituz oli '''Persii''' mugažo. Sen pälidn da kaikiš suremb lidn om [[Tehran]].
+'''Iran''' ({{lang-fa|ایران}} ''Iran''), täuz' oficialine nimituz — '''Iranan Islamine Tazovaldkund''' ({{lang-fa|جمهوری اسلامی ایران‎}} ''Džomhurijo Eslamijo Iran''), om valdkund [[Azii|Päivlaskmaižes Azijas]]. Edel 1935 vot sen toine nimituz oli '''Persii''' mugažo. Sen pälidn da kaikiš suremb lidn om [[Tehran]].
 == Istorii ==
@@ Rivi 40: / Rivi 40: @@
 Prezident om kahtendel sijal valdkundas. Kaik rahvaz valičeb händast nelläks vodeks. Kümne varaprezidentad da 21 ministrad oma hänele abuhu.
-Parlament om üks'kodine Islamine Konsul'tativine Suim ([[farsi]]: مجلس شورای اسلام ''Medžlis-e šura-je islami''). Kaik rahvaz valičeb sen 290 ühtnijoid nelläks vodeks.
+Parlament om üks'kodine Islamine Konsul'tativine Suim ({{lang-fa|مجلس شورای اسلام}} ''Medžlis-e šura-je islami''). Kaik rahvaz valičeb sen 290 ühtnijoid nelläks vodeks.
 Nügüdläine prezident om [[Ruhani Hasan|Hasan Ruhani]].
@@ Rivi 47: / Rivi 47: @@
 &nbsp;&nbsp;&nbsp;''Kacu kirjutuz: [[Iranan administrativiž-territorialine jagand]].''
-Valdkund alajagase 31 agjaha (''ostān:ha'', [[farsi]]: استان). Vl 2012 agjad alajagase 402 ümbrikho ([[farsi]]: شهرستان ''šahrestān''), a ned — 999 rajonha ([[farsi]]: بخش ''bahš''). Edemba, rajonad alajagase municipalitetoihe: 1167 lindankundha ([[farsi]]: شهر ''šahr'') da 2512 küläkundha ([[farsi]]: دهستان ''dehestān'').
+Valdkund jagase 31 agjaha (''ostān:ha'', {{lang-fa|استان}}). Vl 2012 agjad alajagasoiš 402 ümbrikho ({{lang-fa|شهرستان}} ''šahrestān''), ned — 999 rajonha ({{lang-fa|بخش}} ''bahš''). Edemba, rajonad alajagasoiš municipalitetoihe: 1167 lindankundha ({{lang-fa|شهر}} ''šahr'') da 2512 küläkundha ({{lang-fa|دهستان}} ''dehestān'').
 Iranan agjad ühtenzoittas vidhe statistižhe regionha.