Hrom

24	0 0 0 1 13 8 2
Cr 51,9961
Hrom

Hrom (Cr — chromium latinan kelel) om 24nz' himine element himižiden elementoiden periodižes tabludes. Sen sijaduz om kudendes gruppas (vanhtunuden klassifikacijan mödhe — kudenden gruppan laptalagruppas, VIB), tabluden nelländes periodas.

Ühthine harakteristik[vajehta | vajehtada tekst]

Hrom sündui Kaikushe vauktoiden liliputal'židen i jüžmakoiden tähthiden poukahtusiš.

Hrom om levitadud londuses, pala Man kores — 120 grammad tonnas. Ei voi löuta elementad joudjas olendas. Francine Lui Nikola Voklen-himik sai puhtast hromad ezmäižen kerdan vl 1797. Nimitihe grekan kelen χρῶμα-sanan mödhe hroma «muju» ühtnendoiden erazvuiččen mujun tagut, kävutihe niid mujutimikš 19. voz'sadan augotišes.

Hroman erased ühtnendad oma tarbhaižed ristitun i živatoiden täht, mülüdas verhe i reguliruidas substancijoiden vajehtust. Puhtaz hrom i sen pölü oma toksižed. Kuz'valentine hrom om genotoksine kancerogen.

Fizižed ičendad[vajehta | vajehtada tekst]

Hrom om kova taivazmavauged metall. Kristalline segluz om kubine. Kändase paramagnetikaks 38 C° lämudel. Poliruidud hrom kuvastab nägujan spektran 70 % i infrarusttan sädegoičendan 90 %^[1].

Atommass — 51,9961. Ninevuz (normaližiš arvoimižiš) — 7,19 g/sm³. Suladandlämuz — 2180 K (1907 C°). Kehundlämuz — 2944 K (2671 C°).

Londuseline hrom kogoneb nelläs stabiližes izotopaspäi: ⁵⁰Cr (4,345 %), ⁵²Cr (83,789 %), ⁵³Cr (9,501 %) i ⁵⁴Cr (2,365 %). Tetas 22 ratud radioaktivišt izotopad 42..49, 51 i 55..67 atommassanke, kaks' izomärad om löutud (45m i 59m). Niiden kesken kaikiš hätkembad oma ⁵¹Cr 27,7 päivest pol'čihodamižen pordonke i ⁴⁸Cr (T½=21,5 časud). Radioaktivižed izotopad hajetas β-čihodamižen kal't, kändasoiš vanadijaks i titanaks, muite vanadijaks, vai margancaks.

Kävutand[vajehta | vajehtada tekst]

Ottas kävutamižhe metallurgijas (legiruind, rosttumatoi teraz, aerokosmižed ühthesuladused, tehmaha düzid). Tehtas čomid gal'vanižid krepindoid («hromiruind»).

Kaik 7,5 mln tonnoid ferrohromad saihe vl 2013. Hromkivendon järedad tegijad oma Suviafrikan Tazovaldkund (läz pol't vl 2013), Kazahstan, Turkanma i Indii.

Homaičendad[vajehta | vajehtada tekst]

↑ Coblentz, WW; Stair, R. Reflecting power of beryllium, chromium, and several other metals (Berillijan, hroman i severziden-se toižiden metalloiden kuvastai vägi). National Institute of Standards and Technology. NIST Publications nvlpubs.nist.gov-saital. Lpp. 352−354. (angl.)

Irdkosketused[vajehta | vajehtada tekst]

Hrom Vikiaitas

[1] Coblentz, WW; Stair, R. Reflecting power of beryllium, chromium, and several other metals (Berillijan, hroman i severziden-se toižiden metalloiden kuvastai vägi). National Institute of Standards and Technology. NIST Publications nvlpubs.nist.gov-saital. Lpp. 352−354. (angl.)

[1]